Zihinsel Yorgunluk Yaşıyorsanız Bunu Okuyun

Martın ortasına geldik bile mi? 2022’nin içinden koşarak geçtiğinizi hissediyorsanız frene basıp enerji seviyenizi yeniden değerlendirmenin zamanı gelmiş olabilir.  

Hepimiz enerjimizin yüksek ve düşük olduğu döngülerden geçeriz. Belli işleri yapmak için kendimizi motive hissetmemiz kadar bazı şeylerden kaçınmamız da oldukça doğaldır. Fakat işinizi ne kadar çok sevseniz de bazen o “yapılacaklar listesi” sıkıcı gelir. Örneğin, iş ya da okul programınızda sık sık aralara ve rahatlamaya yer yoksa çok çabuk yorulup genel olarak halsiz hissedebilirsiniz – hayalinizdeki işi yapıyor olsanız bile! 

Enerji seviyenizi stabil ve dengede tutmak için kendinizi ara sıra kontrol etmek önemlidir. Diğer yandan, enerjimizin ne kadar düştüğünün farkına varmak tam da o zorluğun içindeyken mümkün olmayabilir. 

2020 yılında bir grup araştırmacı International Journal of Environmental Research and Public Health’te yayımlanan bir makalede tükenmişlik kavramını yeniden ele aldılar. Makalede Utrecht Üniversitesi’nden Wilmar Schaufeli ve meslektaşları tükenmişliği dört ana ve üç alt başlık altında yeniden tanımlıyorlar. Araştırmacılar, tükenmişliği iş kaynaklı olan ve aşırı yorgunluk, bilişsel ve duygusal süreçleri düzenleme kabiliyetinin azalması ve zihinsel mesafe koyma gibi durumlarla nitelendirilen bir çeşit bitkinlik olarak tanımlıyorlar. Araştırmacıların tanımındaki “iş” kelimesinin sadece bir iş yerinde çalışan kişilerin yaptığı işle ilgili olmadığına ancak belli bir hedef uğruna yapılan herhangi bir işten bahsedildiğini vurgulamak önemli. İster öğrenci, ister atlet ya da ebeveyn olun, siz de tükenmişlik yaşayabilirsiniz. 

Eğer zihinsel ve duygusal yorgunluk yaşıyorsanız işte dikkat etmeniz gereken yedi işaret:

Aşırı yorgunluk/bitkinlik 

Tükenmişlik hissinin en çok bilinen semptomu. Tükenmişlik yaşarken hem zihinsel hem de fiziksel olarak tek bir şey bile yapmaya motivasyon bulamayacak kadar yorgun hissedebilirsiniz. 

Duygusal zorlanma

Tükenmişlik duygu düzenleme kabiliyetimizi etkiler. Tükendiğinizde daha kolay sinirlenebilir ve öfke ve üzüntü gibi duyguları işlemekte (duyguları tanımlama, anlamlandırma süreci) zorlandığınızı fark edebilirsiniz. 

Bilişsel zorlanma

Tükenmişliğin hafızamızın üzerinde de olumsuz bir etkisi olabilir. İşte ya da okulda odaklanmakta zorlanabiliriz. Schaufeli ve meslektaşları tükenmişlik yaşayanların enerji düşüklüğü sebebiyle duygusal ve bilişsel kabiliyetlerinin zayıfladığını ileri sürüyorlar.

Zihinsel mesafe koyma

Tam çalışmak için oturmuşken kendinizi bir anda sosyal medyada bulduğunuz oluyor mu? Bu kendi başına bir tükenmişlik semptomu olmasa da iş yapmaktan kaçınmak tükenmişlik yaşarken başvurduğumuz bir strateji olabilir. 

Depresif mod

Düşük enerjinin yanı sıra modunuzun da düşük olduğunu hissedebilirsiniz. Burada depresif modun, majör depresif bozukluk gibi psikolojik bir durumdan farklı olduğuna dikkat çekmek önemli. Modunuz devamlı olarak düşükse uzman bir sağlık çalışanından destek almak faydalı olabilir.  

Psikolojik zorlanma (distres)

Tükendiğinizde sık sık stresli hissedebilir ve gündelik aktivitelerinizi yerine getirmekte zorlanabilirsiniz. 

Psikosomatik şikayetler

Gerginlikten kaynaklı baş ağrıları yaşayanlar var mı? Psikolojik olarak yaşadıklarımız bizi fiziksel olarak da etkiler. Dolayısıyla kendinizi çok stresli hissettiğinizde ya da zihinsel yorgunluk yaşadığınızda bedeninizde olup bitenleri fark etmek iyi bir fikir olabilir. 

Bu semptomlardan kendinizde fark ettiğiniz oldu mu? Eğer öyleyse kendinizle ilgilenmek ve hem zihninizi hem de bedeninizi yatıştıracak şeyler yapmak için zaman yaratmak önemli. Duygularınızı gözden geçirmek, 15 dakikalık yürüyüşler yapmak ya da tabağınız fazla işlerle dolduysa yardım istemek tükenmişliği hafifletmek için yapabileceğiniz şeylerden sadece birkaç tanesi. 

Siz gününüze hangi öz-bakım aktivitelerini serpiştirebilirsiniz?