James Webb Uzay Teleskobu Neyin Peşinde?

25 Aralık’ta başarılı şekilde fırlatılan James Webb Uzay Teleskobu (JWST) bir ay süren heyecanlı yolculuğundan sonra, 24 Ocak’ta hedefine ulaşmıştı. Geçtiğimiz günlerde de ilk yıldız fotoğrafını ve bir de kendi aynasının fotoğrafını çekti.

10 milyar dolarlık teleskop, yolculuğu süresince ters gidebilecek binlerce etabı başarıyla atlattı. Çalışır hale gelebilmesi için gerçekleştirilmesi gereken bu kurulum aşamalarından en önemlilerinden bazıları, -250°C civarında çalışacak ekipmanları güneş ışınlarından koruyacak beş güneş kalkanının açılmasıydı. Birincisi 0,05, diğer dördü ise 0,025 milimetre kalınlığında ve tenis kortu büyüklüğündeki bu tabakalar, teleskobun Güneş’e dönük yüzü ile derin uzaya bakan, çalışma yüzü arasındaki yaklaşık 300°C’lik farkı korumak üzere sorunsuzca açıldı.

Bunun gibi yüzlerce işlemi tamamlayan teleskop, uzay aracının ana iticisinin yaklaşık beş dakikalık son bir ateşlemesinden sonra ayın ötesinde bir konuma geldi ve kendisini güneşin ve Dünya’nın yerçekimi kuvvetlerinin karıştığı küçük bir denge cebine sürükledi. JWST, ikinci Lagrange Noktası veya L2 olarak adlandırılan ve Dünya’dan yaklaşık 1,5 milyon kilometre uzaktaki konumununda, fazla yakıt harcamadan dış uzayı sabit bir şekilde izlemek için yıllarca Dünya ile beraber Güneş’in etrafında sürüklenecek.

İlk Görüntüler

Görev yerine ulaşan JWST’nin ilk işi 18 parçadan oluşan dev ana aynasının ayarlanabilmesi için bir yıldızın fotoğrafını çekmek oldu. HD84406 yıldızının seçilmesinin sebebi yeterince parlak olması ve yakınlarında başka bir gök cismi bulunmaması.

Fotoğrafta gördüğünüz 18 parlak nokta da aslında bu yıldızın görüntüleri. Bulanık yıldız ışığının basit bir görüntüsü gibi görünen şey, şimdi Webb’in bu yaz evrenin benzeri görülmemiş görüntülerini sunması için teleskobu hizalamanın ve odaklamanın temeli haline geliyor. Önümüzdeki aylarda ekip, 18 görüntüyü tek bir yıldız haline gelene kadar ayna parçalarını kademeli olarak ayarlayacak.

HD 84406 görüntüsüne ek olarak NASA, hizalama işlemi sırasında yardımcı olması için gözlemevinin birincil aynasını hedefleyen özel bir lens kullanarak çektiği bir “selfie” görüntüsünü de paylaştı.

Görüntünün alınmasından sonraki etap ise, hangi noktanın hangi aynaya ait olduğunun tespiti ve altıgen şeklini alacak şekilde ilk düzeltmenin yapılması oldu.

Bu aşama da tamamlandıktan sonra, “Bölüm Ayarlaması” adı verilen bir sonraki aşamaya başladı. Sürecin bu kısmı sırasında, ayna bölümlerinin büyük konumlandırma hataları düzeltilecek ve ikincil aynanın hizalaması güncellenecek. Bu, aynı yıldızın 18 ayrı görüntüsünün her birinin gelecekteki gözlemlerde daha fazla odaklı ve net olmasını sağlayacak.

Bundan sonra gelecek ve “Küresel hizalama” olarak adlandırılan üçüncü aşamada ise 18 yıldızlı görüntü üst üste getirilecek, yani altın aynalar tek bir noktaya odaklanacak şekilde eğitilecek. Bu aşama tamamlandığında, James Webb’in muazzam gözlem gücü açığa çıkacak ve evrenimizin ilk günlerine ait, daha önce hiç görülmemiş detayları gösterebilen bir pencere açılacak. JWST’tan kalibrasyon için değil, araştırma amacıyla çekilen bu ilk etkileyici görüntülerin muhtemelen 2022 Haziran sonu veya Temmuz başında gelmesi bekleniyor.