İlk Atalarımızdan Ikaria Wariootia ile Tanışın

Avustralya fosilleri, evrim tarihine ışık tutmaya devam ediyor. Bilim insanlarının Ikaria wariootia adını verdiği ve 555 milyon yıl önce yaşadığı keşfedilen canlının, insanlar dahil birçok hayvanın atası olduğu düşünülüyor.

Ikaria wariootia fosillerini bu kadar önemli yapan şey ise, bilateral, yani belirgin bir önü ve arkası, simetrik bir sağı ve solu ve genelde ön ve arka kısımıları birleştiren bir sindirim sistemi olan, şimdiye kadar keşfedilmiş en eski canlıyı temsil etmesi. Bilateral simetri, hayvanların evriminde önemli bir mihenk taşı, çünkü canlıların belirli bir amaca yönelik hareket etmesini ve bedensel işlevlerini etkin biçimde düzenlemesini sağlıyor. İnsanlardan böceklere, solucanlardan dinozorlara çok sayıda canlı, bu temel beden yapısına sahip.

Bundan 15 yıl önce, Güney Avustralya’nın Nilpena Bölgesi’nde bulunan, Ediakara Dönemi’ne ait çökeltilerdeki (635 – 541 milyon yıl öncesi) bu fosilleri, bilateral bir canlının geride bıraktığı düşünülüyordu. Fakat bugüne kadar, bu oyukları oluşturan canlıların neye benzediğine dair kanıtlar, spekülasyondan öteye gitmiyordu. Yakın zaman önce ise, Kaliforniya Üniversitesi araştırmacıları, üç boyutlu lazer tarayıcılar kullanarak, oyuk fosillerini oluşturan canlıların beden yapısını incelemeyi başardı. 2 – 7 mm boyunda, 1 – 2,5 mm genişliğinde, belirgin bir başı ve kuyruğu olan, silindir biçiminde ve hafif halkaları bulunan bir canlı, böylece, bilinen ilk bilateral canlı sıfatıyla, kayıtlara geçti.

Solucana benzer vücut yapısıyla epey basit görünse de, aynı döneme ait diğer fosillere kıyasla oldukça karmaşık bir organizma olduğu düşünülüyor. Besin maddesi ve oksijen peşinde ilkel bir duyu becerisine sahip olduğu ve hayatını sığ okyanus tabanındaki ince kum katmaları arasında organik madde arayarak geçiren Ikaria’nın, solucan gibi hareket edebildiği tahmin ediliyor. Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nden Dr. Scott Evans’a göre bu bulgular, ‘‘fosil kayıtlarda şimdiye kadar görülen en eski bilateral canlıyı temsil ediyor. İnsanların da bu canlı grubunda olduğu göz önüne alındığında, Ikaria’nın, büyük bir ihtimalle hem insanların hem de günümüz hayat ağacını oluşturan birçok hayvanın, belki de ilk atalarından biri olduğunu söyleyebiliriz.’’

Ediakara Dönemi canlıları, Dünya üzerindeki yaşamın evriminde önemli bir yere sahip (adını ise, bu fosillerin 1946 yılında ilk defa keşfedildiği Güney Avustralya’daki Ediacara tepelerinden almış). Çünkü bu dönemin sonunda ve Kambriyen Dönem’in başında (541 milyon yıl öncesi) yaşanan canlı çeşitliliği patlamasından hemen öncesine aitler. Gelişmek için oksijene ihtiyaç duyan, henüz iskeleti veya kabuğu olmayan bu yumuşak dokulu organizmalar, Kambriyen Öncesi Dönem’deki evrim düzeyinin, sanılandan daha gelişmiş olduğunu göstermekte. Bundan sonra yaşanan ve Kambriyen Patlaması olarak da bilinen dönemde ise, çok sayıda canlı türü birbirinden ayrılmaya başlamış ve tür sayısı büyük bir hızla artmıştır.