Samanyolu’nun Sınırları

Gökbilimciler Samanyolu’nun dış sınırlarıyla ilgili yeni ve daha kesin bir sayıya ulaştılar.

Bir şeyin içinde bulunduğunuzda, tam olarak ne kadar büyük olduğunu söylemek oldukça zordur. Örneğin Samanyolu Gökadası gibi. Tam olarak dışarıdan bir fotoğraf çekemeyiz, bu nedenle en iyi tahminlerimiz dış sınırlarındaki nesnelere olan mesafe ölçümlerine dayanmaktadır.

Gökbilimciler uzun zamandır, Samanyolu’nun Güneş’i de barındıran, yassı biçimli bir yıldız diski olan en parlak kısmının yaklaşık 120.000 ışık yılı çapında olduğunu biliyorlar. Ancak, tıpkı Güneş’in etkisinin Kuiper Kuşağı’ndan daha uzaklara uzanması gibi, Samanyolu’nun yerçekimi etkisi ve yoğunluğu bu diskten daha geniştir. Bu yıldız diskinin ötesinde bir gaz diski bulunmakta. Muhtemelen görünmez parçacıklarla dolu geniş bir karanlık madde halesi ise hem her iki diski kapsar hem de bunların ötesine uzanır. Ancak karanlık madde halesi ışık vermediği için çapının ölçülmesi zordur.

İngiltere’deki Durham Üniversitesi’nden Alis Deason ve meslektaşları Samanyolu’nun kenarını bulmak için yakınındaki komşu gökadaları kullandılar. Sonuç, 1,9 milyon ışık yılı olarak bulundu, tabii 0,4 milyon ışık yılı hata payıyla.

Bu boyutu anlayabilmek için, Güneş ile Dünya arasındaki mesafenin sadece 2,5 cm olduğu bir harita düşünün. Samanyolu’nun kalbi Dünya’nın merkezinde olsaydı, gökadanın kenarı ayın normal mesafesinden dört kat daha uzak olurdu.

Araştırma ekibi, Samanyolu gibi dev gökadaların nasıl oluştuğuna dair bilgisayar simülasyonları yaptı. Özellikle, Samanyolu ve en yakın dev komşumuz Andromeda gibi iki dev gökadanın yan yana ortaya çıktığı durumları araştırdılar, çünkü her gökadanın kütle çekimi diğerini etkiler. Simülasyonlar, dev gökadaların karanlık madde halesinin hemen ötesinde, yakınlardaki küçük gökadaların hızının keskin bir şekilde düştüğünü gösterdi.

Deason ve meslektaşları mevcut teleskop gözlemlerini kullanarak Samanyolu yakınındaki küçük gökadaların hızlarında benzer bir düşüş buldular. Bilim insanları, bunun Samanyolu’nun merkezinden yaklaşık 950.000 ışıkyılı uzaklıkta meydana geldiğini ve gökadanın dış sınırlarını işaret ettiğini söylüyorlar. Bu sınır galaktik merkezden Güneş’in 35 katı daha uzakta.

Ölçüm aynı zamanda gökbilimcilerin diğer galaktik özellikleri yorumlamalarına da yardımcı oluyor. Örneğin, Samanyolu ne kadar büyük olursa, o kadar fazla kütleli olur ve yörüngesinde daha fazla gökada olması gerekir. Samanyolu’nun bilinen yaklaşık 60 uydusu var, ancak gökbilimciler daha fazlasının keşfedilmeyi beklediğinden şüpheleniyor.