Stresin Ötesine Geçin

Stres yaşamın kaçınılmaz bir parçasıdır. Sosyal mesafe kuralları gibi zorlukların üstesinden gelmek için hayat adeta her gün yaratıcı çözümler geliştirmemiz için bize meydan okur. Ayrıca, yakınlarımızla ya da arkadaşlarımızla girdiğimiz “önemsiz” tartışmaları da unutmamak gerek. Bu zorlukların ötesine geçmek için esnek dayanıklılık becerilerini geliştirmeli ve zihinsel kaslarımızı güçlendirmeliyiz. 

Araştırmacılar esnek dayanıklılığı farklı şekillerde tanımlıyor. Biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel faktörlerin hepsi bireyin esnek dayanıklılık kapasitesinin belirlenmesinde rol oynar. Zor koşullara hayatın her alanında uyum sağlamak her zaman mümkün değildir. Örneğin, iş stresini ilişkisel strese göre daha iyi yönettiğiniz zamanlar olabilir. Esnek dayanıklılığı pratik etme becerimiz içinde bulunduğumuz duruma göre farklılık gösterir.

Esnek dayanıklılık, süreklilik içinde var olan karmaşık bir kavramdır. Yale Üniversitesi’nden Doktor Steven Southwick de dahil olmak üzere farklı disiplinlerden uzmanların bir araya geldiği bir ekip, esnek dayanıklılığı bireylerin, ailelerin, kuruluşların ve toplumların stresli durumlara uyum sağlama ve bilinçli olarak sağlığı korumaya yönelik çalışma kapasitesi olarak tanımlıyor. Esnek dayanıklılık, temelde stresin olumsuz etkilerini en aza indirmek ve potansiyel tükenmişliği önlemek için herkesin öğrenebileceği bir beceridir. 

Esnek dayanıklılık neye benzer?

Araştırmalar belli başlı davranışsal ve bilişsel faktörlerin esnek dayanıklılıkla ilişkili olduğunu ileri sürüyor. Stress Resilience: Molecular and Behavioral Aspects kitabında Mount Sinai Icahn Tıp Fakültesi’nden Doktor Brian Iacoviello ve Doktor Öğr. Üyesi Dennis Charney, iyimserlik, bilişsel esneklik ve sosyal destek gibi psikososyal faktörleri tartışıyor. Bu psikososyal faktörlerin bireyin esnek dayanıklılık kapasitesinde büyük rol oynadıkları düşünülüyor. 

2010 yılında Miami Üniversitesi’nden Profesör Charles Carver ve ekibi iyimserliği ele alan bir makale yayımladılar. Araştırmacılara göre, iyimser kişiler karamsarlara göre zorlukların üstesinden daha kolay geliyor. İyimserler genellikle geleceğe yönelik olumlu inançlar beslerler ve stresli olaylar karşısında etkili başa çıkma stratejileri kullanırlar. Örneğin, Profesör Carver ve ekibi 1993 yılında meme kanseri olan hastaların tedavileri ile nasıl başa çıktıklarını inceledi. Araştırmacılar iyimser tutumun ameliyat sonrasında daha az stresle ilişkili olduğunu buldular. Karamsarlık, durumu reddetmekle ilgiliyken iyimserlik, stresli durumun kabul edilmesi ve olumlu bir şekilde yeniden çerçevelenmesi ile ilişkilendirildi. 

Brian Iacoviello ve Dennis Charney’e göre bilişsel esneklik iyimserlikle bir arada gidiyor. Bilişsel esneklik bireyin bir durumla ilgili düşüncelerini ve algılarını yeniden gözden geçirmek için kendine zihinsel bir alan açmasıyla ilgilidir. Örneğin, acı verici bir ayrılık herkesi kaotik bir yola sürükleyebilir. İyimserlik, acı çekerken bile geleceğe umutla bakabilmeyi sağlarken bilişsel esneklik, düşüncelerimizi yeniden çerçevelendirip, ilişkisel değerlerimizi yeniden değerlendirmemizi sağlar. Temelde, durumu yeniden değerlendirmek bizi sınırlandıran düşünce ve davranışlara kapılmadan ileri gidebilmemize yardım eder. 

Sosyal bağlantılarımız da gelişimimizi destekler. Başkalarından yardım isteyip alabilmek esnek dayanıklılık geliştirmenin önemli bir parçasıdır. Iacoviello ve Charney’e göre, yakın ilişkilerimiz duygusal olarak güçlü olmamıza yardımcı olabilir.

The Emotional Toolkit (Duygusal Rehber) kitabının yazarı Doktor Darlene Mininni, California Üniversitesi’nde yapılan Frank B. Roehr Anıt Konferansı Serisi’nin bir dersinde güçlü sosyal bağları olan kişilerin güçlü bağlantıları olmayanlardan daha uzun yaşadıklarını anlatıyor. Hatta, Brigham Young Üniversitesi’nde bir Psikoloji Profesörü olan Julianne Holt-Lunstad’a göre sosyal izolasyon günde 15 sigara içmeye benziyor. California Üniversitesi’nden Profesör Shelley Taylor gibi araştırmacılar da sosyal bağlantıların parasempatik sinir sistemini devreye soktuğunu ve kortizol hormonunu düşürerek bizi rahatlattığını gösteriyor. 

Yukarıda sözü geçen araştırmaların hepsi esnek dayanıklılığın birçok farklı şekilde karşımıza çıktığını gösteriyor. İyimserlik, bilişsel yeniden çerçeveleme ve sosyal bağlantılar yalnızca hayatta kalmak için değil başarılı olmak için de esnek dayanıklılık geliştirmenin büyük bir parçasıdır. 

Siz de başlamak için yalnızca bir beceriye odaklanıp bunun sizi nereye götürdüğünü izleyin!