Zekâ Anneden mi Babadan mı?

Babalar Boşuna Böbürlenmeyin: Çocuklar Zekâlarını Annelerinden Alıyor!

Araştırmalar, zekâ genini taşıyan X kromozomunun babada yalnızca 1, annede ise 2 adet bulunması nedeniyle, çocukların IQ’larını annelerinden alma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koydu.

Babaları birazcık üzecek olan araştırma bununla kalmayıp, babadan gelen gelişkin bilişsel işlev genlerinin otomatik olarak devre dışı bırakılma ihtimalini de güçlendiriyor.

“Şartlı Genler” olarak bilinen bir gen kategorisinin kimi durumlarda ancak anneden, kimi durumlarda ise babadan gelirse işlev kazandığı düşünülüyor. Bilimcilere göre zekâ, ancak anneden gelirse işlev kazanan şartlı genler arasında.

Genetik olarak değiştirilmiş fareler üzerinde yapılan labarotuvar çalışmalarında, fazladan bir doz anne genine sahip farelerde daha büyük bir kafa ve beyin gelişmesi, buna karşın daha küçük bir beden gözlemlendi. Fazladan bir doz baba geni taşıyan farelerde ise beyin daha küçük, bedense büyük.

Araştırmalar, fare beyinlerinin yeme alışkanlıklarından belleğe kadar değişik bilişşel işlevleri kontrol eden altı farklı bölümünde, sadece anneden ya da sadece babadan gelme genler taşıyan hücreler tespit etti. Baba genleri, cinsellik, yemek ve saldırganlık gibi işlevleri düzenleyen limbik sistem bölümlerinde toplanıyor. Buna karşılık akıl yürütme, düşünme, dil ve planlama gibi en gelişkin bilişsel işlevlerin yer aldığı serebral kortekste baba genine rastlanmadı.

Glasgow’da söz konusu araştırmayı yürüten bilimciler, insanların farelerden farklı olabileceği ihtimalini gözeterek, farelerden elde ettikleri bulguları 1994’ten başlayarak 14-22 yaş aralığındaki 12 bin genç insanla görüşerek de sınadı. Deneklerin eğitim durumlarından, ırklarına ve sosyo-ekonomik durumlarına kadar uzanan birçok farklı etmenin göz önünde bulundurulmasına karşın sonuç değişmedi: En güvenilir zekâ göstergesi yine annenin IQ’su çıkıyordu.

Babalar için tek teselli, araştırmanın genetiğin biricik zekâ belirleyeni olmadığını da açıklığa kavuşturmuş olması. Ortam koşulları da en az kalıtım kadar etkili.

Buna karşılık, Washington Üniversitesi araştırmacıları, zekânın genetik olmayan kısmında da annelerin had safhada önemli bir rol oynadığını buldu. Anne ile çocuk arasında kurulan sağlam bir duygusal bağ, zekâ gelişimiyle yakından ilişkili. Bir grup annenin çocuklarıyla yedi yıllık ilişkisini analiz eden araştırmacılar, annelerinden yakın duygusal destek alan ve entelektüel gereksinimleri karşılanmış çocukların, 13 yaşına geldiklerinde anneleriyle duygusal açıdan mesafeli olan çocuklara göre ortalama olarak yüzde 10 daha büyük bir hipokampusa sahip olduklarını ortaya koydu. Hipokampus, beynin bellek, öğrenme ve strese tepki ile ilgili bölümü.