TIME Yılın Kişisi 2019, Greta Thunberg

Meşhur TIME Dergisi, 1927’den bu yana her yıl, iyisiyle kötüsüyle o sene dünyayı en çok etkileyen kişi, örgüt, nesne veya fikri belirliyor ve derginin kapağına yerleştiriyor. Bugüne kadar seçilenler arasında Mahatma Gandhi, Winston Churchill, Martin Luther King Jr. gibi liderlerin yanı sıra, yüzyılın kişisi olarak Albert Einstein gibi bilim insanları, yaşadıkları zorluklar nedeniyle Kore Savaşı’na giden Amerikalı askerler ve hatta bir icat olarak bilgisayarın kendisi bile var. Bu ödül, bazen tartışmalara da yol açıyor, çünkü dünya ve insanlık için olumlu katkılar sağlayanların yanı sıra, Adolf Hitler ve Joseph Stalin gibi karanlık siyasi karakterler de zaman zaman bu listeye giriyor.

TIME Yılın Kişisi Ödülü’ne, bu yıl iklim aktivisti Greta Thunberg layık görüldü. 16 yaşındaki Thunberg, aynı zamanda, şimdiye kadarki en genç yılın kişisi.

Ağustos 2018’de yetkililerin iklim değişikliğine karşı yetersizliğinden bunalan Thunberg, cuma günleri ‘‘okulu kırarak’’, İsveç parlamento binası önünde bir ‘‘iklim grevi’’ başlattı. Elindeki pankartta, ‘‘İklim için Okul Grevi’’ yazıyordu. Aradan geçen 16 ayda, tüm dünyadaki gençlere ilham olmayı başararak, hükümetlerin iklim değişikliği konusunda harekete geçmesini talep eden muazzam bir genç kitle oluşturdu. Greta’nın eylemlerine uluslararası ilgi o kadar arttı ki, Birleşmiş Milletler toplantılarında konuşmaya çağrıldı, Papa’yla görüştü ve Madrid’te geçenlerde sonlanan COP 25 İklim Değişikliği Konferansı’nda söz aldı. 20 Eylül 2019’da, tüm dünyada 4 milyondan fazla insanın katılımıyla gerçekleşen küresel iklim grevinin motivasyonu oldu. Thunberg, ünlü yazar Margaret Atwood tarafından Jeanne d’Arc’a benzetiliyor. Daha oy verme yaşına bile gelmeden geleceklerinin yok olduğunu söyleyen birçok gencin hayal kırıklığını, kızgınlığını ve çaresizliğini simgeliyor ve bir yandan da umut tohumları atıyor.

Ortaya attığı ‘‘iklim grevi’’ kavramı ise, Collins sözlüğü tarafından yılın kelimesi seçildi.

‘‘Yarın yokmuş gibi yaşamaya devam edemeyiz, çünkü bir yarınımız yok.’’diyor Thunberg. ‘‘Yalnızca bunu söylüyoruz.’’

Thunberg, herhangi bir siyasi parti ve grubun temsilcisi değil. İklim değişikliğini çözecek donanıma sahip olmamanın yanı sıra, iklim krizini ilk defa dile getiren kişi de değil. Ama milyonlarca insanı bir araya getiren bir değişimi ve acilen harekete geçilmesini talep eden bir kitleyi peşinden sürüklemeyi başarıyor. Belki de bunun sebeplerinden biri, Asperger Sendromlu Thunberg’in gereksiz konuşmalara yer vermemesi ve duygusal kalıpların dışında kalarak sosyal normları sarsması. Tansiyonu düşürmek yerine, acı gerçekleri tekrarlamaya devam ediyor: sular yükselecek, şehirler batacak, milyonlarca insan acı çekecek…

Davos’ta gerçekleştirilen Dünya Ekonomi Forumu’nda dünya liderlerine yönelttiği sözler ise, oldukça çarpıcı: ‘‘Paniğe kapılmanızı istiyorum. Benim her gün hissettiğim korkuyu sizin de hissetmenizi istiyorum. Ve sonra da harekete geçmenizi.’’

Uluslararası Af Örgütü’nün anketlerine göre, 22 ülkenin gençleri, dünyanın karşı karşıya olduğu en önemli sorun olarak ikim değişikliğini görüyor. Thunberg, dünyayı şu anda yönetenlerin o koltuklarda sonsuza kadar oturmayacaklarını ve bu bozuk sistemi devralacak gençlerin, yetişkinler tarafından hayal kırıklığına uğratıldığını hatırlatıyor.

Bu ay, Kyoto Protokolü’nün 22. yıldönümü (11 Aralık 1997). Ayrıca, Madrid’te gerçekleşen BM İklim Değişikliği Konferansı da (2-13 Aralık 2019), henüz tamamlandı. İklim değişikliği üzerine gündemin yoğun olduğu şu günlerde, TIME dergisinin yılın kişisi olarak Greta Thunberg’i seçmesi, iklim endişesiyle mücadele eden milyonlarca genci umutlandırmaya devam edecek.