Tekila Balığı Yeniden Evinde

Adını Meksika’nın Jalisco Bölgesi’ndeki Tekila Yanardağı’ndan alan tekila balığının (Zoogoneticus tequila), çevre kirliliği ve Teuchitlan Nehri’ne sonradan getirilen egzotik balık türleriyle rekabet nedeniyle 2003 yılında soyunun tükendiği düşünülüyordu. Şimdi, bundan neredeyse 20 yıl sonra, özel koruma çabalarıyla çoğaltılan tekila balıkları yeniden ait oldukları sulara döndüler.

Doğal ortamlarında çok az sayıda tekila balığının kaldığı tespit edilen 1998 yılında, Meksika Michoacana Üniversitesi araştırmacılarına İngiltere’deki Chester Hayvanat Bahçesi’nden beş çift balık verildi. 15 yıl boyunca üniversitenin laboratuvarlarında çoğaltılan balıklardan 40 çift, doğal ortama bırakılmadan önce nasıl bir performans sergileyeceğini öğrenmek amacıyla av ve avcı canlılar, potansiyel rekabetçiler ve parazitlerin bulunduğu yarı-doğal bir alanda kontrollü biçimde gözlendi ve dört yıl içinde popülasyonun 10.000’in üzerine çıktığı tespit edildi. Bunun ardından, bilim insanları iki yıl boyunca Teuchitlan Nehri çevresinde inceleme yaparak, balıkların bırakılabileceği en uygun noktaları tespit etti ve yaklaşık 1.500 tekila balığı ana vatanlarına bırakıldı.

Chester Hayvanat Bahçesi yetkililerine göre, ‘‘Yaban tekila balığı popülasyonu muazzam bir hızla artıyor. Eğer doğru zamanda doğru ortama bırakılırsa, canlıların yaban ortama çok başarılı biçimde uyum sağlayabileceği görülüyor.’’ Proje, Uluslararası Doğa Koruma Birliği tarafından başarılı bir örnek olarak gösteriliyor ve dünyadaki diğer benzer çalışmalara ilham oluyor. Ayrıca, hayvanat bahçelerinin doğa koruma çalışmalarında çok önemli bir rol oynayabileceği de bu örnek üzerinden değerlendiriliyor, çünkü en başta Michoacana Üniversitesi’ne Chester tarafından verilen balıklar, yıllardır hayvanat bahçesinde doğan balıkların yavruları.

Proje kapsamında yerel topluluklarla da çalışarak, sucul habitatlar ve su varlıklarının değerini göstermek amacıyla eğitim çalışmaları yürütüldü. Bu sayede, yöre halkının çalışmalarıyla uzun vadeli bir izleme programı oluşturuldu. Dolayısıyla, projenin sosyoekonomik bir boyutu da var.

Bu başarılı projenin ayak izini takip eden araştırmacılar, yine Teuchitlan’a özgü başka bir balık türü olan Skiffia francesae için bir kurtarma operasyonu başlattı bile.