Strese Nörolojik Bakış

Stresin yarattığı fiziksel duyumsamaları hepimiz iyi biliriz. Güm güm atan bir kalp ve terli avuç içleri tehlike karşısında bizim tetikte olmamızı sağlar. Strese tepki olarak ortaya çıkan fizyolojik değişikliklerle ilgili sağlam araştırmalar olmasına rağmen, araştırmacılar kişiden kişiye değişen stres hissini mercek altına almaya hevesliler.

Yale Üniversitesi’nden araştırmacılar yakın zamanda Nature Communications’da stres hissinin beyinde nerede bulunduğuna ışık tutan bir çalışma yayımladılar. Konektoma dayalı öngörülü modelleme kullanarak, Dr. Elizabeth Goldfarb ve ekibi hipokampal bağlantıların insanların kendilerini ne kadar stresli hissettikleri konusunda önemli bir rol oynadığını buldular. 

Konektoma dayalı öngörülü modelleme (CPM), beyin ve belli başlı davranışlar arasındaki nörolojik ilişki için model geliştirmek amacıyla sinirbilimciler tarafından kullanılır. Bu çalışmada Doktor Goldfarb ve ekibi hipokampustan (öğrenme ve bellekle ilgili) çıkan bir sinirsel bağlantı ağının ortamda bir stresör olduğunda hem hipotalamusa, hem de dorsolateral prefrontal kortekse ulaştığını buldular. Hipotalamusun fizyolojik stres tepkisinde rol oynadığı bilinirken, dorsolateral prefrontal korteks duygu regülasyonu için önemlidir. 

Araştırmacılar bu çalışma için toplam 60 sağlıklı deneğe terör, şiddet ve korku barındıran yoğun duygu yüklü görseller göstererek deneklerde stres hissi yarattılar. Denekler daha sonra seans başına belirli sayıda görseli gördükten sonra stres seviyelerini değerlendirdiler. Deneklere yapılan fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) taramaları hipotalamusu da içeren beyin bölgeleriyle hipokampal bağlantının katılımcılarda daha yüksek stres seviyesini öngördüğünü ortaya çıkardı. Diğer yandan, dorsolateral prefrontal korteks ile hipokampal bağlantı daha az stresin habercisiydi. 

Doktor Goldfarb ve ekibine göre hipokampal bağlantılar özellikle öznel stres hissiyle ilişkili. Dorsolateral prefrontal korteks ile hipokampal bağlantıların çalışmaya katılanlarda daha az stresi öngördüğü göz önünde bulundurulduğunda duygu regülasyonunun stres seviyesini kontrol altında tutmak için önemli bir faktör olduğunu söyleyebiliriz.