Kızılderililer Nereli?

İnsanların Amerika kıtasına ne zaman ulaştığı, antropologların kafasını uzun zamandır kurcalayan bir soru. Takma adını (Dr. Kaka) gururla taşıyan Dr. Dennis Jenkins’in bulduğu fosilleşmiş insan dışkıları (koprolit), 14.300 yıl öncesini gösteriyor ve bilim dünyasının elindeki en güvenilir kanıt da, şimdilik bu. Çünkü kaynağı ne olursa olsun, o tarihte Amerika Kıtası’nda insanların yaşadığını şüpheye yer bırakmayacak şekilde kanıtlıyor. Fakat bu göçün tek seferde gerçekleşmediği de biliniyor, yani Asyalı atalarımız, binlerce yıl boyunca çeşitli yollarla Amerika kıtasına yerleşmiş. Eldeki en eski kanıtlar, biraz bulanık olsalar da, 40.000 yıl öncesine kadar gidiyor. Bu göçün nasıl gerçekleştiği ise, deniz yoluyla mı, yoksa buzul çağında donan meşhur Bering Boğazı üzerinden yürüyerek mi, hâlâ net değil. Teoriler, birden fazla olasılığa işaret ediyor.

Şimdiye kadar, bu yolu tepen atalarımızın genetik kökeninin Kuzeydoğu Asya olduğu düşünülüyordu. Max Planck Enstitüsü Arkeogenetik Bölümü’nden araştırmacılara ait, 20 Mayıs’ta yayımlanan yeni bir akademik çalışma ise, Güney Sibirya’daki Baykal Gölü’nün yakınlarında bulunan 14.000 yaşındaki bir DNA örneği üzerinden, Amerika yerlileri ile Orta Asya göçmenleri arasındaki en eski genetik bağlantıyı ortaya çıkardı. Güney Sibirya’ya ait bu örnek ile birlikte, Kuzeydoğu Sibirya’dan başka bir örnek, Amerika yerlilerinde tespit edilen Eski Kuzey Avrasya ve Kuzeydoğu Asya kökenleri ile aynı genetik özelliklere sahip. Bu sonuç, Kızılderililerin kökenini çok daha geniş bir coğrafyaya yayarak, tahmin edilenden daha geniş bir bölgeden geldiklerine işaret ediyor. Fakat, Sibirya’nın farklı bölgelerinden bu insan gruplarının, ne zaman ve nasıl birbirine karıştığı, henüz bilinmiyor. Araştırmacılar, özellikle Taş Devri’nden Tunç Çağı’na geçişte, karmaşık kültürel etkileşimlerin ve buna bağlı olarak göç yollarındaki hareketliliğin üzerinde duruyor.

Kısaca, Kuzey ve Güney Amerika kıtası yerlileri, yani Kızılderililer, kısmen de olsa, Orta Asya’nın Taş Devri sakinleri ile akraba diyebiliriz. Kısmen diyoruz, çünkü genetik çeşitlilik genelde tek bir kaynağa işaret etmiyor. Örneğin, Brezilya’daki Amazon ormanlarında yaşayan Surui kabilesi sakinlerinin bile, eser miktarda da olsa, Avusturalasya genetiği taşıdığı tespit edilmiş.

Meşhur “Kızılderililer Türk mü?’’ sorusuna ne cevap vereceğimizi hâlâ bilmesek de, cevaba adım adım yaklaştığımızı söyleyebiliriz belki de.