Kristal Güneş’e Doğru

Dünya’ya hayat veren yıldızımız Güneş’in yaşamının sonunda dev bir kristale dönüşeceğine ilişkin kanıtlar keşfedildi.

Güneş benzeri yıldızların yaşamlarının sonunu beyaz cüce olarak tamamladığı biliniyor. Bu yıldız kalıntıları evrendeki bilinen en yaşlı yıldız türü cisimlerden. Öngörülebilen yaşam döngüleri sebebiyle astronomlara galaksinin bir bölgesindeki oluşumların genel yaşıyla ilgili bilgi sağlamaları açısından da oldukça önemliler.

Yakıt olarak kullandığı hidrojenin çoğunu helyuma çeviren Güneş benzeri yıldızlar, kırmızı dev safhasını da bitirdikten sonra bünyelerindeki maddenin çoğunu süpernova olarak uzaya saçıp yaklaşık dünya büyüklüğünde bir beyaz cüce olarak yaşamlarını tamamlarlar. Oksijen ve karbon açısından zengin bu yıldızların çekirdeklerinin bir noktada yüksek basınç altında faz değişimi geçirerek katı hale geçtiği, yani kristalize olduğu bir süredir bilim insanlarınca hesaplanıyordu.

Araştırma için, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Gaia uydusuyla yapılan gözlemlerde Dünya’nın yaklaşık 300 ışık yılı etrafındaki 15.000 kadar beyaz cüce incelendi. Bunların arasında belirli bir ışık rengi ve parlaklık seviyesindekilerin sayısının oldukça fazla olması dikkat çekti. Yıldızların yaşı veya kütlesiyle bağlantılı olmayan bu durum bilgisayar modellemeleri sonucunda beyaz cücelerin iç yapılarının kristalleşmesiyle açıklanabildi.

Araştırmayı yöneten Dr. Pier-Emmanuel Tremblay: “Bu, beyaz cücelerin kristalleşmesinin ya da sıvıdan katıya geçişinin ilk doğrudan kanıtıdır. Elli yıl önce, kristalleşme nedeniyle belli parlaklık ve renklerdeki beyaz cüce sayısında bir yığılma gözlemlememiz gerektiği tahmin edildi ve bu şimdi gözlemlendi.

Tüm beyaz cüceler evriminin bir noktasında kristalleşecek, ancak daha büyük beyaz cüceler bu süreçten daha erken geçiyor. Bu, galaksimizdeki milyarlarca beyaz cücenin süreci çoktan tamamladığı ve aslında gökyüzündeki kristal küreler olduğu anlamına geliyor. Güneş’in kendisi de yaklaşık 10 milyar yıl içinde kristal beyaz bir cüce olacak” diye açıkladı.

Beyaz cüce kristalleşmesi suyun buza dönüşmesine benzer bir değişim, ancak burada katılaşan madde oksijen ve karbon. Gökbilimciler bu yıldız kalıntılarının yaşını çoğunlukla sıcaklıklarını ölçerek hesaplıyor. Kristalleşme soğuma sürecini yavaşlattığı için yeni çıkan sonuçlar birçok beyaz cücenin bilim insanlarının düşündüğünden çok daha yaşlı olduğunu gösteriyor.