Mona Lisa Bize Bakmıyormuş

Araştırmacılar, sanat tarihinin en meşhur yağlıboya tablolarından birine atfedilen Mona Lisa Etkisi’nin, bir söylenceden ibaret olduğunu söylüyor.

Bilimde, “Mona Lisa etkisi”, bir imgede tasvir edilen kişinin gözlerinin, resmin önünde hareket eden izleyiciyi takip ettiği izlenimini ifade etmek için kullanılıyor. Oysa Bielefeld Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gernot Horstmann ve Dr. Sebastian Loth, bu etkinin Mona Lisa tablosu için geçerli olmadığını ileri sürüyor. i-Perception dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, ‘‘Mona Lisa etkisi’’ düpedüz yanlış bir isimlendirme.

Bakış açısı 0 değil

Göz hareketleri ve dikkat konuları üzerine araştırmalar yapan Horstmann, şayet tasvir edilen kişi görüntünün tam önünde, 0 derecelik bir bakış açısıyla yer alıyorsa, insanların fotoğraf ve resimlerden izleniliyormuş gibi hissedebildiğini belirtiyor. Açı arttıkça izlenildiğimiz izlenimi de ortadan kalkıyormuş.

İlginç bir biçimde, izlenildiğimiz izlenimi yaşamak için görüntünün tam önünde durmamız da gerekmiyor. Tablonun sağında, solunda ya da uzağında bile olsak bu 16.yüzyıla ait kadınının gözlerini üzerimizde bilirdik.

Basit bir katlanır cetvel
Araştırmacılar bu izlenimi test etmek için 24 katılımcıyı Mona Lisa tablosunun bulunduğu bir monitörün 66 cm gerisine oturtarak onlara Mona Lisa tarafından izlediklerini hissedip hissetmediklerini sormak yerine, 15,5 ve 35,5 cm mesafelerden tabloya paralel 2 metrelik bir cetvel yerleştirmiş.

Sağımıza bakıyormuş
Horstmann ve Loth, Mona Lisa’nın bakışlarının, ekranla aralarında bulunan cetvelin neresinde buluştuğunu sorduklarında katılımcıların yanıtlarından 15,4 cm ortalamasını elde etmişler. Dereceyi farklı pozisyonlar alarak değerlendiren katılımcılar, farklı yakınlık oranlarıyla 2000’den fazla veri sağlayarak, Mona Lisa’nın bakışlarının sağ taraflarına düştüğünü kanıtlamışlar.

Mona Lisa, Mona Lisa Etkisi kriterine uymuyor

‘‘Dolayısıyla Mona Lisa etkisi, bize göre bakanın, ilgi odağı olma yönündeki güçlü arzusundan başka bir şey değil’’ diyor araştırmacılar fakat bu tespit, tablonun insanlar üzerindeki etkisini azaltacak gibi görünmüyor.