#

Jeolojik Otopsi En Büyük Darbeyi Ortaya Çıkardı

Bilim Dalları

Güney Afrika’da en eski kayalardan oluşmuş bir bölgedeki jeolojik yapılarda araştırma yapan bilimciler, 3,26 milyar yıl önce meydana gelen ve sonrasında Dünya’nın kendini toplamakta zorlandığı bir asteroid darbesinin kanıtlarını ortaya çıkardılar.

Barberston Greenstone Belt (Barberston Yeşiltaş Kuşağı) diye adlandırılan 100 km uzunluğunda ve 60 km genişliğinde bir oluşumu inceleyen Stanford Üniversitesi jeofizikçilerinden Norman Sleep ve jeolog Donald Lowe’nin bulguları, 37-58 km çapında, yani günümüzden 65 milyon yıl önce dinozorları yok edenin üç katı büyüklüğündeki asteroidin, o zamandan bu yana misli görülmemiş ölçekte bir yıkıma yol açtığını gösteriyor.

Suçlunun, “geç dalga ağır bombardıman” diye adlandırılan bir dönemin kapanış evrelerinde Dünya’ya düştüğü tahmin edilen onlarca dev asteroitten biri olduğu düşünülüyor. Paleontologlara göre Güneş Sistemi’nin dış bölgelerindeki gaz devi gezegenler arasındaki kütleçekimsel itiş kakış sonucu Jüpiter’in içe, Satürn’ün de dışa doğru göçü, İç Güneş Sistemi’ndeki kayaç  gezegenlerin (ve Ay’ın)  dev asteroid ve kuyrukluyıldız sağanağına uğramasına yol açmıştı. Bu süreç sonunda Jüpiter ve Satürn’ün yörünge periyodlarının rezonansa girmesiyle de,  Güneş’i oluşturan diskten arta kalan enkaz, bir kez daha iç gezegenlerin üzerine yağmış ya da dışa yönelerek sonunda Kuiper Kuşağı ve Oort Bulutu’nu oluşturmuştu.

Bilimcilerce oluşturulan senaryoya göre, asteroid,  Dünya’ya saniyede 20 km hızla çarparak büyük kısmı okyanuslarla kaplı kabuğunda 500 km genişliğinde bir krater oyup, her tarafa 11 büyüklüğünde, yarım saat süren depremlere ve binlerce metre boyunda tsunamilere yol açan sismik dalgalar yaydı.

Araştırmacılara göre ayrıca gökyüzü kor sıcaklığında, atmosfer külle kaplı, okyanusların yüzeyi kaynıyor, buharlaşmış kayalar Dünya’yı çepeçevre sarıyor ve katılaşıp yere düşmeden önce kızgın sıvı damlacıklar halinde yağıyor olmalıydı.

Çarpmanın kanıtlarını muazzam yer hareketlerinin bıraktığı izlerle ortaya koyan Barberton Greenstone Kuşağı, çarpma noktasınınsa binlerce km uzakta olduğunu gösteriyor. Ancak araştırmacılar henüz bu noktayı bulabilmiş değiller.

Araştırmacılar, darbenin, Dünya’nın ilk dönemlerindeki tektonizmanın dinamiklerini değiştirmesinin yanı sıra, tetiklediği çevresel değişimlerin  de, gelişim aşamalarındaki yeryüzünde tutunacak yer arayan mikroorganizmaları n da sonunu getirip yeni organizmaların evrilmesine kapı açmış olacağını düşünüyorlar. 

REFERENCES

  • 1. Scientists reconstruct ancient impact that dwarfs dinosaur-extinction blast, American Geophysical Union, 9 Nisan 2014