İyi Uyuyanlar Daha mı Cömert?

Uykusuz bir gecenin ardından gelen sabahın nasıl geçtiğini hepimiz iyi biliriz…Uyan, alarmı ertele, yalnızca rastgele bir Salı gününe uyandığın için sinirlerin tepene çıksın ve bol kahve demle. Doğrusunu söylemek gerekirse kaliteli bir uykuya kendimizi sadece iyi hissetmek için değil, günümüzün de olabildiğince güzel geçmesi için ihtiyaç duyarız.  

California, Berkeley Üniversitesi’nden araştırmacı ve bilim insanı Eti Ben Simon, psikoloji anabilim dalında Profesör Matthew Walker ve meslektaşlarının yaptıkları yepyeni bir çalışma uykuya dair oldukça önemli bir faydayı daha öne çıkarıyor: cömertlik.

Walker, son 20 yıl içinde uyku ve ruh sağlığı arasında çok yakın bir ilişkinin olduğunu saptadıklarını açıklarken, uykunun normal olduğu hiçbir majör psikiyatrik duruma rastlamadıklarını da ileri sürüyor. Ayrıca bu yeni araştırma uykunun – ya da uykusuzluğun – başka insanların ihtiyaçlarına karşı ne kadar duyarlı olduğumuzu ve yardım etmek için ne yapabileceğimizi derinden etkilediğini de gösteriyor. 

Araştırmacılar yeterince uyuyamamak ile başkalarına yardım etmeye ne kadar meyilli olduğumuz arasındaki ilişkiyi daha iyi anlayabilmek adına üç çalışma yaptılar. İlk çalışmada Simon ve meslektaşları fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleyicisi (fMRI) kullanarak 24 sağlıklı gönüllünün beyin aktivitelerini 8 saatlik bir uyku ardından ve uykusuz bir gece sonrasında görüntülediler. fMRI görüntüleri Zihin Kuramı hakkında dikkat çeken bir bilgiyi de ortaya çıkardı.  

Araştırmacılara göre beynimizde, başkalarının istek ve ihtiyaçlarına daha duyarlı olduğumuzda “uyanan” belli bölgeler var. Üstelik bu bölgeler beynin Zihin Kuramı ağıyla da ilintili. Zihin Kuramı diğer insanlarla empati kurabilme becerimizle ilgili olup inançlarının doğasına dair geliştirdiğimiz anlayışı da kapsar. Simon ve araştırma ekibi, çalışmaya katılanların beyin görüntülerini incelediklerinde uykusuzluğun bu ağı olumsuz etkilediğini gözlemlediler. Bir diğer deyişle, iyi uyumayan kişilerde Zihin Kuramı ağı daha az aktifti. Dolayısıyla, araştırmacılar uykusuzluğun başkalarıyla olan iletişimimizi kötü etkilediğini ve tam anlamıyla onların yanında olmaktan bizi alıkoyduğunu ortaya koyuyorlar.   

İkinci çalışma yüzden fazla kişiyle internet üzerinden yapıldı. Uyku kalitesinin (örn., uyku süresi) insanların birbirlerine yardım etme isteği (örn., asansör kapısını başka biri için açık tutmak) üzerindeki etkisini incelemek üzere araştırmacılar, çalışma katılımcılarının uyku alışkanlıklarını üç dört gece boyunca takip ettiler. Gönüllülerin verdikleri cevaplar uykusuz geçen her gece ile birlikte yardım etme arzusunun azaldığına işaret etti. Örneğin biri gece iyi uyuyamadıysa bu kişinin bir yerde gönüllü olarak çalışma isteği de uykusuzlukla orantılı bir şekilde azaldı. 

Son olarak, Simon ve meslektaşları Yaz Saati Uygulamasının derneklere yapılan yardımları nasıl etkilediğini de araştırdılar. Bunun üzerine Amerika Birleşik Devletleri’nde 2001-2016 yılları arasında 3 milyon bağıştan oluşan bir veri tabanını incelediler. 

Ne bulduklarını tahmin edebilir misiniz?

Saatleri değiştiren bölgelerde yapılan bağışlarda yüzde 10 oranında bir düşüş olduğu ortaya çıktı. Walker’a göre, uykusuzluk insanları daha az empatik ve daha az cömert yapıyor; sosyal olarak daha çok içe kapanmalarına yol açıyor. Adeta bulaşıcı bir hastalık gibi, yalnızlığı da bulaşıcı bir hale getiriyor.  

Sonuç olarak, bahsedilen çalışmaların tümü uykunun ne kadar önemli olduğuna dair daha fazla kanıt sunuyor. Özellikle sosyal olarak içinize dönme eğiliminde olduğunuz zamanlarda  uyku durumunuzu bir gözden geçirmek faydalı olabilir. 

Şimdi sıra sizde! Uyku sizin sosyal bağlarınızı nasıl etkiliyor?