Güney Kutbu Çalışıyor

Eylül’ün son haftasında Antarktika’nın doğu ucundan koparak denize açılan devasa buzul endişe yaratsa da, uzmanlar bunun olağan bir süreç olduğunu vurguluyor. D28 adı verilen buzulun ebatı muazzam: Avrupa Kopernik Programı’na göre, yaklaşık 1.600 km² yüzölçüme sahip (yani Tuz Gölü’nden biraz büyük), 210 metre derinliğinde ve 315 milyar ton ağırlığında.

Amery Buz Sahanlığı, Güney Kutbu’nun doğusunda yer alıyor ve bu donmuş kıtadaki en büyük buzul platformlarından biri. Zamanla karadan denize doğru ilerleyen buzullar, Amery gibi yüzen buz sahanlıkları oluşturuyor. Bu sahanlıklarsa, düzenli olarak buzul parçaları ‘‘doğuruyor’’ ve bunlar denize açılıyor. D28 de bunlardan biri ve Antarktika’nın ölçeği düşünüldüğünde, aslında çok da büyük değil. Aynı buz sahanlığı, 1960’larda 9.000 km² büyüklüğünde bir buzul parçası doğurmuştu. (Antarktika’daki başka bir sahanlıktansa 2017’de, 5.800 km² büyüklüğünde bir buzul kopmuştu.)

İklim değişikliği ve krizinin gündemde hararetle tartışıldığı şu günlerde, böylesine büyük bir buzul parçasının koparak denize açılması, kimilerince kaygı verici bir gelişme olsa da aslında gayet normal bir sürecin sonucu. Çünkü buz sahanlıklarında biriken kar ve buz, belirli aralıklarla denize karışmak zorunda. Daha önce araştırmacılar tarafından tahmin edilen bu son olayın da, iklim değişikliğiyle bir bağlantısı olmadığı açıklandı.

D28, şu günlerde yavaşça batıya doğru ilerliyor. Okyanus akıntıları ve rüzgârlar, tamamen parçalanarak suya karışması yıllar sürecek olan bu muazzam buz parçasını hareket ettiriyor. Ayrıca, buz sahanlıkları, zaten üzerinde bulundukları suyun yerin almış olduğundan, bu buzul, küresel su seviyesinin yükselmesine neden olmayacak. Yani şimdilik korkulacak bir şey yok, ama yine de uydular ile takip ediliyor ki, bölgeden geçmekte olan gemilere karşı bir tehlike oluşturmasın.

Olayı yakından inceleyen Scripps Enstitüsü araştırmacısı ve buzul bilimci Amanda Fricker, halkın paniklememesi gerektiğini vurguluyor, fakat bunun ince bir çizgi olduğunu da ekliyor, çünkü bu, iklim değişikliğinin var olmadığı anlamına da gelmiyor.