Güneş’e Yakından Bakalım

Dünyanın en büyük güneş gözlemevi olan ABD Ulusal Bilim Vakfı’nın Daniel K. Inouye Güneş Teleskobu, ilk güneş lekesi görüntüsünü yayınladı. Teleskop henüz tamamlanmanın son aşamalarında olsa da, görüntü teleskobun gelişmiş optiği ve dört metrelik birincil aynasının bilim insanlarına bir sonraki güneş döngüsü boyunca Dünya’dan Güneş’in en iyi görüntüsünü nasıl vereceğinin bir göstergesi.

Teleskop, astronomların güneş manyetizmasının kaynağı, koronal ısınma mekanizmaları ve güneş rüzgârının kaynakları, parlamalar ve koronal kütle atımları dahil olmak üzere Güneş’in sunduğu gizemlerin çoğunu çözmesine olanak tanıyan uzamsal çözünürlük ve duyarlılık sağlar.

Son teknoloji ürünü uyarlamalı optik sistemi, kırınımla sınırlı görüntüleme ve Güneş’te yaklaşık 20 km büyüklüğündeki detayları çözümleyebilme yeteneği sağlar.

Bu benzeri görülmemiş çözünürlüğü elde etmek, küçük ölçeklerde güneş manyetik alanlarını gözlemleme yeteneği için kritik öneme sahiptir.

Güneş lekesi görüntüsü, daha önce ulaşılandan 2,5 kat daha yüksek bir uzamsal çözünürlüğe ulaşıyor Güneş’in yüzeyindeki güneş lekesinin yapısının çarpıcı ayrıntılarını ortaya koyuyor. Karanlık merkezden çıkan sıcak ve soğuk gazın çizgili görünümü, yoğun manyetik alanların ve aşağıdan kaynayan sıcak gazların bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.

Bu karanlık bölgedeki manyetik alanların yoğunluğu, Güneş’in içindeki ısının yüzeye ulaşmasını engeller. Güneş lekesinin karanlık alanı, Güneş’in çevresindeki alanlardan daha soğuk olmasına rağmen, 4.000 °C’den fazla bir değerle hâlâ aşırı derecede sıcaktır.

Yaklaşık 16.000 kilometre genişliğindeki bu leke, Güneş yüzeyinde küçücük bir benek olarak görünse de, Dünya’nın içine rahatça sığabileceği kadar büyüktür.

Güneş, Aralık 2019’da 11 yıllık güneş döngüsü boyunca en az güneş lekesi gözlemlenen zaman olan solar minimuma ulaştı. Bu güneş lekesi, yeni güneş döngüsünün ilklerinden biriydi. Mevcut güneş döngüsü için maksimum güneş hareketliliğinin, 2025 ortalarında meydana geleceği tahmin ediliyor.

NSF’nin Inouye Güneş Teleskobu, Hawaii’deki Maui adasında bulunuyor. İnşası 2013’te başladı ve 2021’de tamamlanarak yeni başlayan Güneş döngüsünde önemli gözlemlerde kullanılması planlanıyor.