Evet, Uyku Modumuzu Etkiliyor

Pandeminin uyku alışkanlıklarımız üzerindeki etkisi oldukça büyük. Çoğumuz bu süreçte zamanımızın büyük bir kısmını okul veya iş için ekranlarımızın önünde çevrimiçi olarak geçirdik. Ancak artık kısıtlamanın farklı bir evresinde olduğumuzu göz önüne alırsak, uykuyu önceliklendirme zamanının geldiği ortada. 

JAMA Psychiatry’de yayımlanan bir çalışmaya göre, normalden bir saat önce uyanmak depresyon riskini yüzde 23 azaltıyor. 

Daha önce yapılan araştırmalar uyku süresi ve majör depresyon arasında somut bir bağlantı olduğunu ortaya koymuştu. Ancak bu bağlantı, uykunun mu depresyona yoksa depresyonun mu uyku bozukluklarına yol açtığı konusunda netlik sağlayamamıştı ve hâlâ da tam anlamıyla sağladığı söylenemez. “Hangisi önce geldi?” problemini çözmek için Colorado Boulder Üniversitesi ve MIT ile Harvard Üniversitesi Broad Enstitüsü’nden araştırmacılar yaklaşık 840.000 yetişkinden elde edilen verilerin analizini yaparak, uyku paternleri ve majör depresyon riski arasındaki ilişkiyi incelediler. 

Birleşik Krallık Biobank, 23andMe ve Psikiyatrik Genomik Konsorsiyumu’ndan veri toplayan araştırmacılar, Dr. Céline Vetter ve meslektaşları, majör depresif bozukluk ve bireylerdeki uyku paternleri arasındaki genetik ilişkileri incelediler.

Majör depresyon, uyku ve/veya iştahla büyük oranda sorun yaşamakla karakterize edilebilir. Majör depresyonu olan kişiler geçmişte kendilerine iyi gelen aktiviteleri yapmakta zorlanabilirler; kendilerini izole edebilirler ve konuşma ve harekette yavaşlama gibi deneyimler yaşayabilirler. Bu değişiklikler bireyin optimal düzeyde hayatına devam edebilmesini ve günlük işlerini tamamlayabilmesini dramatik bir şekilde etkiler. Majör depresyon yaşayanların gerekli desteği alabilmeleri için bir psikiyatristle ya da psikoterapistle çalışmaları oldukça kritiktir. 

Diğer yandan, uyku saatlerimizdeki değişikliğin yüzde 12-42’si genlerimiz tarafından açıklanabilir. Yukarıda bahsedilen verilere göre, uyku saatimiz (uyuduğumuz saat) – kronotipimiz – 340’tan fazla genetik varyantın etkisi altında; bunların içinde PER2’de yani “saat geni” de bulunmaktadır. Dr. Vetter ve meslektaşları, bireylerin majör depresyon tanıları ve uyku saatleri üzerinde istatistiksel analizler yaparak genetik olarak erken uyanmaya meyilli kişilerde depresyon riskinin daha düşük olduğu sonucuna vardılar.  

Peki bunun sebebi ne olabilir? Bazılarına göre erken uyanan insanlar daha uzun süre gün ışığına maruz kalıyorlar ve bu da modlarına iyi geliyor. Yine de araştırmacılara göre uyku ve depresyon arasındaki ilişkiye dair kesin bir sonuca varabilmek için geniş bir randomize klinik çalışmaya ihtiyaç var. 

Uykunun sizin modunuzdaki etkisi ne? Bir hafta boyunca bir saat erken uyumayı deneyin ve herhangi bir değişiklik olup olmadığına bakın.