#

Doğu Akdeniz’de Kuraklık 900 Yılın Rekoru

Bilim Dalları

Ağaçlar öyle söylüyor…

NASA araştırmacılarınca gerçekleştirilen bir çalışma Doğu Akdeniz Bölgesi’nde 1998 yılından bu yana kendini hissettiren kuraklığın, son 900 yılın en kötüsü olduğunu ortaya koydu.

Doğu Akdeniz Bölgesi, Türkiye’nin yanı sıra Kıbrıs, İsrail, Ürdün, Lübnan, Filistin ve Suriye’yi de kapsıyor.

NASA’nın Goddard Uzay Çalışmaları Enstitüsü’nden Ben Cook yönetiminde gerçekleştirilen ve Amerikan Jeofizik Derneği’nin yayını olan Journal of Geophysical Research-Atmospheres dergisince kabul edilen çalışma, bölge ülkelerindeki ağaç kesitlerinin incelenmesine dayanıyor. Kesitlerde görülen halkalar ağaçların her yıl ne kadar geliştiğini gösteriyor. Merkezden dışa doğru her yıl bir yenisi eklenen halkaların kalınlığı ağaçların iyi beslendiği sulak yıllara, ince halkalar ise kuraklık dönemlerine işaret ediyor.

Eski Dünya Kuraklık Atlası’nda (Old World Drought Atlas – OWDA) 1100-2012 yılları arasında 900 yıldan biraz daha uzun dönemde ağaç halkalarının gelişme seyrini gösteren verileri inceleyen araştırmacılar, 1998-2012 yılları arasındaki 15 yıllık dönemde görülen kuraklığın 900 yılın en ağırı olduğu sonucuna vardılar. Bulgulara göre bölgede söz konusu dönemdeki kuraklık, son 500 yıldaki en kurak dönemden yüzde 50, son 900 yıllık dönemdekinden nedense yüzde 10-20 daha ağır.

Çalışmanın sonuçları, Suriye’deki iç savaşı aynı dönem içinde meydana gelen büyük bir kuraklığa bağlayan daha önceki bir çalışmanın bulgularıyla da örtüşüyor. (Bkz.: https://kurious.ku.edu.tr/tr/haber/suriyede-savasin-sorumlusu-kuraklik-mi )

Araştırmacılar, insan etkisine bağlı küresel ısınmanın sonucu olarak yükselen kuraklık “trend”lerinde bazı örüntüler de belirlediler.

Örneğin, Doğu Akdeniz Havzası’nda meydana gelen kuraklıklar Batı Akdeniz’i de etkilerken, Kuzey Akdeniz ve Karadeniz’de yağış anomalisi artış yönünde bir seyir izliyor.

Çalışmaya göre Akdeniz’deki yağış düzeni, Kuzey Atlantik Salınımı ve Doğu Atlantik Sistemi diye adlandırılan iki büyük hava akım döngüsünden büyük ölçüde etkileniyor.  Bu sistemler, okyanustaki akıntılara ve sıcaklık koşullarına bağlı döngülerle Akdeniz üzerine daha sıcak ve kuru hava kütleleri taşıyor ve bunlar da topraktaki buharlaşmayı hızlandırarak kuraklık dönemlerine yol açıyor. 

REFERENCES

  • 1. “NASA finds drought in Eastern Mediterranean worst of past 900 years”, NASA/Goddard Space Flight Center, 1 Mart 2016