Bir Dakika, Sizi Tanıyor muyum?

COVID-19 pandemisinden bu yana maskeler hayatımızın vazgeçilmez birer parçası haline geldi. Peki, alışveriş merkezinde en yakın arkadaşınıza el sallamamış olmanızın sebebinin de maske olabileceğini biliyor muydunuz? 

York Üniversitesi araştırmacılarına göre maske takmak etrafımızdaki yüzleri tanıyamamamıza yol açabiliyor. Dr. Erez Freud ve meslektaşları yüzün belli bir bölümünü maskeyle kapatmakla yüz tanımlama arasındaki ilişkiyi anlamak için dört çevrimiçi deney yaptı. İlk deney için katılımcılara aynı kişinin maskesiz iki fotoğrafı ve birbirinden farklı iki kişinin fotoğrafları gösterildi. Katılımcılardan görüntülerdeki insanların aynı kişi olup olmadıklarını belirtmeleri istendi. İlk gruptaki gönüllüler çalışmanın ilk yarısında maskelerini takarken, ikinci yarıda çıkardılar. İkinci grubun katılımcıları bunun tam tersini yaptılar. Çalışma sonuçları maske takan katılımcıların yüz eşleştirme testinde daha çok hata yaptıklarına işaret etti. 

İkinci çalışmada ise katılımcılara maskeli iki kişinin fotoğrafları gösterildi. Çalışma yöntemleri ilkiyle aynı olsa da maske takan katılımcıların yüz tanıma becerilerinde iyileşme olmadı ve yüz eşleştirme testinde başarı oranları düşük çıktı. 

Üçüncü deney ilk iki çalışmaya göre biraz daha farklıydı. Freud ve meslektaşları maske takmanın genel olarak görsel işlemeyi nasıl etkilediğini incelemek istediler. Bu deneye katılan kişilerden iki adet üç boyutlu nesnenin görüntüsü üzerinde obje tanıma testi yapmaları istendi. Nesneler kalite ve parlaklık bakımdan birbirinden farklıydı. Daha önce de olduğu gibi katılımcıların maskeli ve maskesizken bu nesnelerin aynı olup olmadığını belirtmeleri istendi.  

Araştırmacılar makalelerinde, birinci ve ikinci deneylere kıyasla maske takmanın nesneleri tanıma üzerinde neredeyse hiçbir etkisinin olmadığını, maske takmaya özgün daha spesifik etkilerin olduğunun altını çiziyor.

ğini incelediler. Katılımcılar yine ilk deneyde olduğu gibi “aynı mı/farklı mı” testini yaptılar. Ancak, bu sefer maskeleri burun ve ağızlarını kapatacak şekilde değil alnı kapatacak şekilde taktılar. Tahmin edeceğiniz üzere, maskeyi alnın üstüne takmak katılımcıların yüz tanıma becerilerini etkilemedi. Dolayısıyla sonuçlar yüz tanıma becerisini etkileyen asıl şeyin maskeyi yüzün belli bölgelerine takmak olduğuna işaret ediyor. 

Sonuç olarak bu yeni çalışma, görsel algımız ile yüzümüze taktığımız şeyler arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ileri sürüyor.