Ay Tozundan Oksijen

Oksijen, uzay araştırmalarında kullanılmak üzere ihtiyaç duyulan en önemli kaynaklardan biri olarak görülüyor. Sadece roket yakıtının kritik bir bileşeni olarak değil, aynı zamanda astronotların Dünya atmosferi dışında herhangi bir yerde nefes almaları için de gereklidir. Güneş Sistemi genelinde bol miktarda mevcut olan bu elementi bulmak değil, hemen her şeye bağlanmak gibi bir tuhaflığı olan oksijeni ayırıp kullanmak esas sorundur. Özellikle yaygın olduğu yerlerden biri de, Ay’ın yüzeyini oluşturan ince malzeme tabakası olan Ay regolitidir.

Apollo görevleri sırasında Dünya’ya geri dönen taş örneklerine dayanarak, bilim insanları Ay’ın toprağının veya regolitinin ağırlıkça yaklaşık yüzde 40 ila 45 oksijen içerdiğini biliyorlar. Bu, oksijeni Ay’ın yüzeyinde en bol bulunan element yapar. Bununla birlikte, Ay kayalarından oksijen elde etmenin zorluğu, kimyasal bileşiklere bağlı olması ve onu yırtmak için enerji gerektirmesidir.

Metalysis adlı şirket, halihazırda metalleri oksijenle bağlı bileşiklerden izole edebilen makineler üretiyor. Şirket, yeni bir deneyde, Ay’daki gerçek toprağın Dünya’daki en iyi benzeri olan simüle edilmiş Ay regolitinden oksijen ve diğer metalleri çıkarmak için erimiş tuz elektrolizi adı verilen bir teknik kullanıyor.

İşlem, oksijen içeren materyali bir erimiş tuz banyosuna batırmak ve ardından birleşik tuz ve regolit üzerinden bir elektrik akımı geçirmek şeklinde çalışıyor. Elektrik yükü, oksijenin kendisini oksit formunda tutan metallerle bağlarını koparmasına izin verir; daha sonra serbest oksijen, yüklü bir elektrota hareket eder ve buradan toplanabilir. Geride karışık metallerden oluşan bir toz bırakır. Araştırmacılara göre yapılan deney iyi sonuç verdi, ancak açığa çıkan oksijen miktarını artırmak için biraz ince ayar yapılması gerekecek.

Metalysis ve ESA (Avrupa Uzay Ajansı) mühendislerinin, bu teknolojilerinin Ay’da ihtiyaç duyulmasına hâlâ biraz zaman var. NASA’nın şu anki iddialı Artemis program planı, insanları dört yıl içinde Ay’a geri döndürmektir. Vardıklarında onlar için roket yakıtı ve solunabilir gaz oluşturabilen bir sistem hazır olursa bu, gelecekteki Ay yüzeyinden yola çıkacak keşif görevlerini güvence altına almak için büyük bir adım olacaktır.