Unutkan mısın? Çok Fazla Oturuyor Olabilirsin

Eğer bir çiftlikte veya hareketli bir restoranda çalışmıyorsanız, büyük olasılıkla bilgisayar başında oturarak çalışıyorsunuz. Çalışırken oturduğumuz yetmiyormuş gibi eve gidip biraz daha oturuyoruz. Ve yine, kafede kahvemizi yudumlarken, sosyalleşirken de oturuyoruz. Gerçek şu ki, yaptığımız iş de, sosyalleşme tarzımız da bizi oturmaya mecbur bırakıyor. Ancak, bu davranış uzun vadede hafıza problemleri yaşama riskini artırabilir.

Hareketsizliğin yaşlılığa bağlı bilişsel zayıflamanın risk faktörü olduğunu gösteren bilimsel veriler mevcut. Hatta, araştırmalar Alzheimer vakalarının yüzde 13’ünün hareketsizlikle ilintili olduğunu ileri sürüyor. Araştırmacılara göre, hareketsizlik oranında yapılacak yüzde 25’lik azalma dünyadaki 1 milyon Alzheimer vakasını önlemeye yetecek potansiyeli taşıyor.

Oturmak beyin bölgerinde küçülmeyle ilintili  

UCLA (Calirfornia Üniversitesi Los Angeles) araştırmacıları uzun süre oturmanın beyinde hafızayla ilgili bölgelerde küçülmeyle ilintili olup olmadığını görmek için yeni bir çalışma yaptılar. Araştırmacılar hareketsizliğin etkilerini incelemek için özellikle beyinde medial temporal lob adı verilen (MTL) bir bölgeye odaklandılar.

MTL, bildirimsel bellek – olgu ve olaylara dayanan bellek – için oldukça önemli bir bölge. Billişsel zayıflamaya bağlı gelişen beyin atrofisinin, yani körelmesinin MTL’de ve alt bölgelerinde (hipokampüs ve entorhinal korteks) olduğu biliniyor.

Bu beyin görüntüleme çalışması için araştırmacılar 45-75 yaş aralığındaki 35 sağlıklı deneğin beyinlerini yüksek çözünürlü MRI (manyetik rezonans görüntüleme) kullanarak görüntülediler. Katılımcılardan, son bir hafta içinde ne kadar oturduklarıyla ilgili bir anket cevaplandırmaları istendi.

Katılımcılar günün 3-15 saatini oturarak geçirdiklerini bildirdiler. Genel incelemeye göre, hareketsizliğin, mediyal temporal lob kalınlığında azalmayla ilinti olduğu görüldü. Ayrıca, oturma süresinde sadece bir saatlik bir artış MTL’de yüzde 2’lik incelmeyle ilişkilendirildi. Araştırmacılar, fiziksel aktivetinin, uzun süreli oturmanın bellekle ilgili beyin bölgerinde sebep oldugu etkileri telafi etmediğini de bildirdiler. Bir başka deyişle, günde 10 saat oturuyorsanız arada sırada haftasonları maraton koşmak MTL’inizi güçlendirmeye yetmeyebilir.

Korelasyon nedensellik değildir, fakat bu bulgular beyin sağlığı bağlamında önemli çıkarımlar yapmamızı sağlıyor. Her ne kadar “çok oturmak beyninizi küçültüyor” diyemesek de, bu çalışmayla hareketsiz yaşantının açabileceği sağlık sorunlarını tahmin edebiliyoruz. Ayrıca, araştırmacılar göre otururken beyninizin neyle meşgul olduğu da önemli olabilir. Henüz konuyla ilgili somut veriler elde edilmemişse de, televizyon izleyerek oturan biriyle kitap okuyarak oturan birinin beyni arasında farklılıklar olabileceğini göz önünde bulundurmak önemli.

Hayatınızı daha hareketli bir hale getirmek için sosyal aktivetelerinizi doğaya taşıyabilir, arkadaşlarınızla spor yapabilir veya çalışırken belli aralıklarla yürüyüş molaları verebilirsiniz.