Mars’a Helikopterle Gitmeye Ne Dersiniz?

Başka bir gezegende uçabilmesi için tasarlanan ilk helikopter, Mars yolculuğuna başladı.

NASA’nın Ingenuity adlı Mars helikopteri, 30 Temmuz’da Florida’nın Cape Canaveral Hava Kuvvetleri İstasyonu’ndan fırlatılan bir Atlas V roketiyle havalanan, Mars 2020 Perseverance gezgini ile Kızıl Gezegene gidiyor.

NASA ve dünyanın dört bir yanındaki diğer uzay ajansları Kızıl Gezegenin yüzeyine ve yörüngesine araştırma araçları gönderirken, daha önce hiç kimse başka bir gezegende hava aracıyla uçmaya kalkışmadı. Mars’ta atmosfer, Dünya’dakinden çok daha ince olduğundan, kaldırma kuvveti üretmek için daha az hava ve havada kalacak bir taşıt tasarlarken daha fazla teknik zorluk olduğu anlamına geliyor.

Başka bir gezegende yapılacak ilk uçuşu gerçekleştirecek Ingenuity ile bilmeniz gereken 6 şeyi sıraladık:

Ingenuity test uçuşu yapacak

Ingenuity, teknoloji gösterimi olarak bilinen yeni bir yeteneği ilk kez sınırlı kapsamda test etmeyi amaçlayan bir proje. Daha önceki çığır açan teknoloji gösterileri arasında, Mars Pathfinder gezgini Sojourner ve 2018’de Mars’ın yanından geçen minik Mars Cube One (MarCO) küp uydusu yer alıyor.

Ingenuity, Dünya’daki bir yolcu helikopterinden kat kat daha hızlı olarak, dakikada yaklaşık 2.400 kere zıt yönlerde dönen iki rotor halinde düzenlenmiş, özel üretim dört karbon fiber kanada sahip. Aynı zamanda yenilikçi güneş hücreleri, aküler ve diğer bileşenlere sahip. Ingenuity, bilimsel amaçla kullanılacak araçlar taşımıyor ve Mars 2020 Perseverance gezginden ayrı bir deney kabul ediliyor.

Ingenuity, başka bir gezegende kontrollü uçuşu deneyen ilk hava taşıtı olacak

Ingenuity Mars Helikopteri, önümüzdeki bahar (2021) başka bir gezegende motorlu uçuş için tarihin ilk denemesini yapacak. Mars atmosferi, Dünya’nınkinden %99 daha az yoğun olduğu için, Ingenuity’nin, Dünya’da aynı kütleye sahip bir helikopter için gerekenden çok daha büyük, çok daha hafif ve çok daha hızlı dönen rotor kanatları olması gerekiyor.  Ingenuity’nin ineceği Jezero Krateri’nde geceler eksi 90 °C dereceye kadar düşüyor. Dünya’da birçok test yapılmış olsa da Mars ortamı, Ingenuity’nin birçok parçasının tasarım sınırlarını zorlayacak.

Buna ek olarak, uçuş kontrolörleri helikopteri basitçe bir joystick ile kontrol edemeyecek. İletişim gecikmeleri, gezegenlerarası mesafelerde uzay aracıyla çalışmanın doğal bir parçasıdır. Komutların çok önceden gönderilmesi gerekecek ve her uçuştan çok sonra uzay aracından geri dönen mühendislik verileri çok geç değerlendirilebilecek. Bu arada Ingenuity, bir ara noktaya nasıl uçulacağı ve kendini nasıl sıcak tutacağı konusunda kendi kararlarını vermek için çok fazla özerkliğe sahip olacak.

Ingenuity, aşırı yaratıcılığın sonucu olan bir robot için uygun bir isim

Alabama, Northport’tan lise öğrencisi Vaneeza Rupani, Perseverance olarak adlandırılmadan önce Mars 2020 gezgini için Ingenuity adını vermişti, ancak NASA yetkilileri, ekibin bu projeyi gerçekleştirmek için ne kadar yaratıcı düşünceye sahip olduğu göz önüne alındığında, bu gönderiyi helikopter için müthiş bir isim olarak kabul etti. Ingenuity Türkçe’ye beceri, ustalık olarak çevrilebilir.

Ingenuity, şimdiden mühendislik becerilerini gösterdi

2014’ten 2019’a kadar dikkatli adımlarla, NASA mühendisleri, Mars’ın ince atmosferinde yeterli kaldırma kuvveti oluşturabilen ve Mars benzeri bir ortamda hayatta kalabilen, hafif bir hava taşıtı inşa etmenin mümkün olduğunu gösterdi. Özel uzay simülatörlerinde giderek daha gelişmiş modelleri test ettiler. Ocak 2019’da Perseverance ile Kızıl Gezegene gidecek gerçek helikopter son uçuş değerlendirmelerini geçti. Bu kilometre taşlarından herhangi birinin başarısız olması, deneyi engelleyebilirdi.

Ingenuity ekibi başarıya adım adım ulaşacak

Ingenuity’nin başarmaya çalıştığı ilkler göz önüne alındığında, ekibin, helikopterin 2021 baharında havalanabilmesi ve iniş yapabilmesi için geçmesi gereken uzun bir kilometre taşları listesi var. Ekip, her başarılı adımda bir kutlama yapacak. Kilometre taşları şunlar:

• *Cape Canaveral’dan fırlatma, Mars’a yolculuk ve Kızıl Gezegene inişten sağ çıkmak.
• *Perseverance’ın karnından yüzeye güvenle çıkış.
• *Yoğun soğuk Mars gecelerinde özerk olarak ısınmak
• *Güneş paneli ile kendi kendini şarj edebilmek
• *Tüm bunlardan sonra Ingenuity ilk uçuş denemesini yapacak. Helikopter bu ilk uçuşta başarılı olursa, Ingenuity ekibi 30 Mars günü (31 Dünya günü) içinde en fazla dört test uçuşu daha deneyecek.

Ingenuity başarılı olursa, gelecekteki Mars keşfi iddialı bir hava boyutu içerebilir

Ingenuity, Mars atmosferinde uçmak için gerekli teknolojileri göstermeyi ve denemeyi amaçlıyor. Başarılı olursa, bu teknolojiler, Mars’a yapılacak gelecekteki robotik ve insan misyonlarına dahil edilebilecek diğer gelişmiş robotik uçan araçların yolunu açabilir. Yüksek yörüngelerdeki mevcut araçlar veya yerdeki geziciler ve inişçiler tarafından sağlanamayan benzersiz bir bakış açısı sunabilir; robotlar veya insanlar için yüksek çözünürlüklü görüntüler ve keşif sağlayabilir ve gezginlerin ulaşması zor olan arazilere erişim sağlayabilir.