Yeti Efsanesinin Sonu

Artık Himalayalarda gezen dağcıların korkmasına gerek kalmadı. Ama ayı kaçıran sprey taşıyabilirler çantalarında. Çünkü bütün o buluntulardan elde edilen DNA’ların analizi bölgeye özgü bir ayı türüne işaret ediyor.

Nepal folklorunda Yeti “karakteri”nin önemli bir yeri var. Himalayalarda gezen, insan-maymun arası, kaba ve tüylü bir yaratık olarak tarif ediyorlar kendisini. Yıllar içinde ortaya atılan çeşitli “Yeti gördüm” iddiaları, keşişlerin topladığı ve Yeti’ye ait olduğu öne sürülen kalıntılar onun sadece efsanevi bir karakterden ibaret olmadığına dair başka bir mitolojiye götürmüştü bizi. Onlarca belgesel ve yazı dizisi hazırlandı. Görgü tanıklarıyla görüşüldü. Ve Nepal folklorundan bir”dağ efsanesi” yaratıldı.

Himalayalar’da gezersin  / Tüylerini dökersin

Sonra bilim devreye girdi. Hindistan ve Bhutan’dan toplanan kıl-tüy ve kemik örneklerinin analizi, kutup ayısındakini andıran ve sadece dişiden aktarılan mitokondriyal DNA’da (mtDNA) ufak bir farklılığı ortaya koydu. Bu bilgi, kutup ayısı ile boz ayı melezi olan ve daha önce bilinmeyen bir türün Himalayalar’da dolaştığına işaret ediyordu.

Emin olabilmek için mtDNA üzerinde daha detaylı araştırmalar yapıldı. Toplam 24 örnek incelendi. Bunlardan dokuzu güya Yeti’ye aitti. Ki bu dokuz örnekten sekizinin –aralarında bir de bacak kemiği vardı– bölgeye özgü bir ayıya ait olduğu ortaya çıktı. Diğeri de bir köpeğe aitti.

Daha önce de, Kuzey Amerikalıların “Koca Ayak” adını verdiği, iri ve kıllı insansı yaratığa ait olduğu söylenen örnekler incelenmişti. Bu dokuların da ayı, at, köpek ve insan dahil çeşitli hayvanlara ait olduğu ortaya çıkmıştı.

Yeti’nin faydaları

Bu sayede, Himalaya’ya özgü boz ayının (Ursus arctos isabellinus) ve Himalaya siyah ayısının (Ursus thibetanus laniger) mtDNA genom analizleri tamamlanmış oldu. Ve “ayı ailesi” biraz daha genişledi. Böylece diğer türlerden genetik olarak farklılıkları ve ortak atalarıyla evrimsel ilişkileri daha iyi incelenebilecek.