Seni Yeneceğiz COVID-19!
Koç Üniversitesi Araştırmacıları İşbaşında
Ülkemizde ilk COVID-19 vakasının görülmesinin üzerinden 1,5 aydan fazla zaman geçti. Her ne kadar hastalığa sebep olan virüs ve hastalık hakkında her gün yeni şeyler öğrenip, tecrübe ediyor olsak da bu, bilim insanlarının kolları sıvayıp mücadeleye girişmesine engel olmadı.
Şu anda tüm dünyada birçok üniversite ve araştırma kurumunda belki binlerce araştırmayla COVID-19’a karşı etkili çözümler üretilmeye çalışılıyor. Türkiye’de de başta Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK olmak üzere yetkili organların liderliğinde yürütülen çok sayıda araştırma olduğu gibi, üniversitelerin kendi bünyelerinde de hastalığın tanısı, tedavisi, bulaş yöntemlerinin belirlenmesi, pandemi yönetimi, hasta takip sistemlerinin geliştirilmesi, aşı, ilaç ve cihaz üretimi, destek sistemlerinin oluşturulması… gibi konularda hummalı çalışmalar yürütülüyor.
Koç Üniversitesi de tüm birimleriyle meseleyi sahiplenen ve var gücüyle üstüne giden kurumlardan. Üniversite bünyesinde çoğu disiplinlerarası, hatta disiplinlerüstü kabul edilebilecek çok bileşenli 39 proje yürütülüyor. Bunların bir kısmı tanıya, bir kısmı tedaviye, bir kısmı takibe ve hatta desteğe yönelik; hepsi de titizlikle yürütülen çalışmalar.
Tanı kısmı bir hastalıkla mücadelede ilk adımı oluşturuyor. Güvenilir bir tanı sisteminiz varsa, kısa sürede ve etkili bir biçimde enfekte bireyleri saptayıp gerekli müdahalede bulunmak, salgınla mücadele ilk savunma hattıdır. Koç Üniversitesi’nde yürütülen projelerden
birinde, SERS tekniğine dayanan yeni bir tanı kiti ve ölçüm cihazı geliştirilerek hastadan alınacak burun sıvısının COVID-19 barındırıp barındırmadığı yüksek hassasiyet ve hızlı yanıt süresiyle tespit edilebilecek. Bu arada en çok konuşulan mevzulardan biri de, havadaki mikro damlacıkların koronavirüs barındırıp barındırmadığı ve bunlardan virüs bulaşma olasılığı. Havadaki mikro damlacık ve aerosollerin görüntülenmesi ve havadan tespit edilebilen PCR sistemi geliştirme de üzerinde çalışılan projelerden.
Bir sonraki aşamaysa tedavi sürecidir. Bu süreçte en güçlü enstrümanlar elbette ilaçlar. Herkesin “mucize ilaç” beklediği bugünlerde bilim insanları laboratuvarlarda belki milyonlarca molekülü test ediyor. Yine Koç Üniversitesi’nde yürütülen çalışmalardan biri, hastalığın ağır seyrettiği kişilerde solunum desteğine rağmen enfeksiyon ve ilaç kullanımı gibi çeşitli faktörler tarafından tetiklenebilen yoğun stokin fırtınası ve buna bağlı olarak güçlü enflamatuvar reaksiyon gözlemlenmesine dayanıyor. Bu hastalara tosilizumab ve anakinra gibi antienflamatuvar biyolojik ilaçlar verildiğinde olumlu yanıtlar gözlemlendiğinden, anakinra ve eşdeğeri biyolojik ilaçlar üretmek üzerine de bir proje yürütülüyor. Bir başka ilaç araştırma projesindeyse, virüsünün akciğer epitel hücrelerinde yayılımını engellemek amaçlı ilaç tespit çalışması gerçekleştirildi. Çalışmada SARS-CoV-2019 yaşam döngüsü için gerekli enzimlerin inhibe edilmesi için FDA onaylı ilaçlar arasında halen başka hastalıkların tedavisinde kullanılan, yan etkileri minimum olan ilaçlar belirlenerek virüsün yayılımını engelleyebilecek nitelikte olanlar bilgisayar simülasyonuyla belirlendi.
Elbette virüsün yarattığı yıkıcı etkileri bertaraf etmek için başvurulacak ilaçların geliştirilmesi ne kadar hayati önem taşıyorsa, hastaların bu süreci olabildiğince rahat atlatabilmeleri için bazı tıbbi cihazların üretilmesi de aynı öneme sahip.
Yine Koç Üniversitesi laboratuvarlarında geliştirilen ventilatörlere ek olarak, portatif solunum destek sistemi, ECMO cihazı ve hassas akciğer simülatörü geliştirildiği gibi, PCR sistemlerinin robotik otomasyonu da geliştirilmeye çalışılıyor.
Yine tedavi kadar önemli bir başka adımsa, takip. Özellikle ev karantinasında olan enfekte hastaların sağlık ekiplerince izlenmesi, takibi ve müdahaleyi sistematik bir biçimde gerçekleştirmeyi kolaylaştırmak üzere ekiplerin ziyaret sırasını, zamanını ve rotasını optimize eden sisteme ek olarak, bluetooth ve Wi-Fi sinyalleşme tekniklerine dayanan ve özellikle risk grubunda yer alan yaşlılar için düşük maliyetli yazılım/donanım geliştirilmesi hedefleniyor. Proje kapsamında hastaların takibi, sosyal mesafe kontrolü ve teletıp uygulamaları yer alıyor.
COVID-19 gibi tüm dünyayı etkileyen ve hasta ayırt etmeyen hastalıklarda, resmin bütününe bakmak da çok önemli; diğer ülkelerde ölüm oranlarının neden farklı olduğunun araştırılması yine bize hastalıkla mücadele konusunda önemli ipuçları verecek bir projenin konusu. Ayrıca toraks BT görüntülerinin yapay zekâ ile incelenmesi ya da virüsün yayılımının dinamik modellenmesi de hem şu an için hem de ileriye yönelik alınması gereken önemler konusunda önemli öngörüler sunan projeler. Bunların yanında durumu çok daha karmaşık olan hastalar ve onları tedavi eden hekimlere destek olmak amacıyla sürdürülen projeler de var; pandeminin radyoterapi alan hastalar üzerindeki psikolojik etkisi ya da Otizm Spektrum Bozukluğunun (OSB) COVİD-19 enfeksiyonunu anlamadaki rolü ve enfeksiyonun OSB’li hastaların tedavilerine devamında oluşturduğu sıkıntıları araştıran projeler de COVID-19 ile uğraşmanın yalnızca bir enfeksiyonla baş etmekten çok daha öte boyutlarda bir uğraş gerektirdiğini gösteriyor. Bu projeler sayesinde de COVID-19 dışında başka hastalıklarla mücadele eden hasta ve hekimlere destek olabilecek sonuçlar elde edilmeye çalışılıyor.
Bunlar Koç Üniversitesi’nde yürütülen araştırmaların yalnızca bir kısmı, bu süreçte deyim yerindeyse adeta bir seferberlik hassasiyetiyle başlatılan ve araştırmacıların canla başla, dinlenmeksizin yürüttüğü tüm projelerin listesini aşağıda görebilirsiniz.
Eminiz bu çalışmaların hepsi verilen uğraşlara değecek ve insanlık bu süreçten bir kez daha bilimin rehberliğinde daha güçlü çıkacak.
Koç Üniversitesi’nde Sürdürülen COVID-19 Ar-Ge Projeleri
Tanı/Tespit
*COVID-19 ve Diğer Viral Enfeksiyonlara Yönelik Tanı Kiti Geliştirilmesi ve Klinik Validasyonu
Bu projede SERS tekniğine dayanan yeni bir tanı kiti ve ölçüm cihazı geliştirilerek hastadan alınan burun sıvısının COVID-19 barındırıp barındırmadığı yüksek hız, hassasiyet ve seçicilikte laboratuvarda ve klinikte COVID-19 pozitif hastalarda test edilecektir. Yüksek hassasiyet, hızlı yanıt süresi elde edilecek ve COVID-19’a özel tanı sağlanacaktır (viral seçicilik). Büyük ölçekli test kiti üretimi düşük maliyetle ve yerli olarak sağlanacaktır.
Prof. Dr. İhsan Solaroğlu, Prof.Dr. Önder Ergönül, Prof. Dr. Füsun Can, Dr. Öğr. Üyesi. M. Cengiz Onbaşlı, Müslüm İlgi, Prof. Dr. Hakan Ürey, Dr. Arzu Baygül, Dr. Öğr. Üyesi Aykut Coşkun (Tıp Fakültesi, Elektirk ve Elektronik Mühendisliği)
*Schlieren Görüntüleme Yöntemiyle Koronavirüs Bulaşım Profilinin Çıkarılması
Bu projede, nefes alma, öksürme, hapşırma durumunda havanın ne kadar uzağa yayıldığını belirleyebilmek amacıyla mikro damlacıkların ve aerosol parçacıklarının görüntülemesi yapılacaktır. Bunun için çok ileri bir görüntüleme düzeneği kurulacaktır. Schlieren yöntemi olarak bilinen yöntem ile havanın kırınım indisi değişikliğine çok hassas bir görüntüleme sağlanacaktır.
Dr. Öğr. Üyesi Hasan Demirci (Fen Fakültesi – Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü)
*Yapay Zekâ Temelli Akciğer Tomografisine Dayalı Tanı Yazılım
Bu yöntem ile tanıda %92 kesinliğe ulaşıldı. Araştırma bittiğinde %95’in üzerinde tanı koyulabilir bir yapay zekâ geliştirilecektir.
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Cengiz Onbaşlı (Elektrik-Elektronik Mühendisliği), Radyoloji Ekibi (Tıp Fakültesi)
*COVİD-19 için Havadan Örnekler Alan PCR Geliştirme
Korona virüsünü havadan tespit edebilen bir PCR sistemi geliştirilmektedir. Bu çalışmada BS1 güvenlik seviyesinde, sentetik RNA örnekleri kontrol virüs örnekleri olarak kullanılacaktır.
Dr. Öğr. Üyesi Aşkın Kocabaş (Fen Fakültesi – Fizik Bölümü)
İlaç Geliştirme
*COVİD-19 Pnömonisine Bağlı Sitokin Fırtınası Tedavisi için İlaç Üretilmesi
Hastalığı ağır seyreden bireylerde, yoğuyn solunum desteğine rağmen sitokin fırtınası ve buna bağlı olarak çok güçlü enflamatuvar reaksiyon gözlenmiştir. Klinikte bu hastalara tosilizumab ve anakinra gibi anti-enflamatuvar biyolojik ilaçlar verilince olumlu yanıt alınabilmiş ve hastalar kurtulabilmiştir. Proje grubumunun amacı, anakinra ve anakinranın eşdeğeri biyolojik ilaçlar üretmektir.
Dr. Öğr. Üyesi, Cem Albayrak, Doç. Dr. Seda Kızılel, Prof. Dr. Burak Erman (Kimya-Biyoloji Mühendisliği)
*COVİD-19 için Antiviral İlaç Geliştirilmesi
Çalışmada SARS-CoV-2019 yaşam döngüsü için gerekli enzimlerin inhibe edilmesi için FDA onaylı ilaçlar arasında halen başka hastalıkların tedavisinde kullanılan, yan etkileri minimum olan ilaçlar (drug repurposing) belirlenerek virüsün yayılımını engelleyebilecek nitelikte olanlar in silico belirlenmiştir. Çalışma “In Silico Identification of Widely Used and Well Tolerated Drugs That May Inhibit SARSCov- 2 3C-like Protease and Viral RNA-Dependent RNA Polymerase Activities, and May Have Potential to Be Directly Used in Clinical Trials” başlığı ile yayına gönderilmiştir.
Prof. Dr. Halil Kavaklı, Dr. İbrahim Barış (Kimya ve Biyoloji Mühendisliği, Moleküler Biyoloji ve Genetik)
*SARS-CoV-2 Virüs-İnsan Yapısal Protein Etkileşim İnteraktomu
SARS-CoV-2 virüsü ile insan proteinleri arasındaki etkileşimleri ve yapısal modellerinin daha önce grubumuzda geliştirilmiş olan HMI-Pred tahmin algoritması kullanılarak bulunması amaçlanmaktadır. Bu sonuçlardan SARS-CoV-2’ye karşı ilaç yeniden konumlandırma çalışmaları yapılacaktır.
Prof. Dr. Attila Gürsoy, Prof. Dr. Özlem Keskin (Bilgisayar Mühendisliği, Kimya-Biyoloji Mühendisliği)
*Varolan İlaç Etken Maddelerinin COVID-19’a Karşı Etkinliklerinin In-Siliko, In-Vitro ve In-Vivo Olarak İncelenmesi
Bu projede klinik kullanımda olan ilaçların bilgisayar simülasyonları ile kenetlenme çalışmaları yapıldı ve öne çıkan bazı ilaçlar belirlendi. Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü’nden Mehmet Altay Ünsal’ın yürütücülüğünü yaptığı bu projede, Koç Üniversitesi ekibi bu potansiyel ilaçların koronavirüsün ana proteaz ve spike proteinleri ile olan yapılarını deneysel olarak çözmeyi, ilaç ve hedef bağlantısını göstermeyi amaçlamaktadır
Dr. Öğr. Üyesi Hasan Demirci (Fen Fakültesi – Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü)
Tedavi/Takip
*Çok Amaçlı Yeni Portatif Solunum Destek Sisteminin Geliştirilmesi
Projeyle ilgili ayrıntılı bilgi yayımlanacaktır.
*Yoğun Bakım Ventilatörlerinin Üretimi
Projeyle ilgili ayrıntılı bilgi yayımlanacaktır.
*COVİD-19 Testleri için PCR Sistemlerinin Robotik Otomasyonu
Projeyle ilgili ayrıntılı bilgi yayımlanacaktır.
*Hastaneler için Yeni ECMO Cihazı Geliştirme Projesi
Projeyle ilgili ayrıntılı bilgi yayımlanacaktır.
*Akut ve Kronik Akciğer Yetmezliğinin Genişletilmiş Tedavisi için Yeni Tıbbı Destek Sistemi
Projeyle ilgili ayrıntılı bilgi yayımlanacaktır.
Prof. Dr. İsmail Lazoğlu (Makine Mühendisliği)
*EVSA (EVde SAğlık) Projesi
Projenin amacı, akıllı teknoloji kullanan bir karar destek sistemi geliştirilerek sağlık hizmet sunumunda görev alan saha ekiplerinin, planlama periyotları boyunca evde takip edecekleri olguların ziyaret zamanlarını, sırasını ve rotasını optimizasyon yöntemi ile planlanmasıdır.
Prof. Dr. Sibel Salman (Endüstri Mühendisliği), Prof. Dr. Önder Ergönül (Enfeksiyon Hastalıkları ve Göğüs Hastalıkları, (Tıp Fakültesi), Dr. İlker Kayı, Prof. Dr. Sibel Sakarya (Halk Sağlığı, Tıp Fakültesi)
*COVID-19 Hastalarının Takibi ve Sosyal Mesafe Kontrolü Sistemi Geliştirilmesi
Proje kapsamında Bluetooth ve Wireless Fidelity (Wi-Fi) sinyalleşme tekniklerine dayanan ve özellikle risk grubunda yer alan yaşlılar için düşük maliyetli yazılım/donanım geliştirilmesi hedeflenmektedir. Ele alınılması düşünülen uygulamalar arasında COVID hastalarının takibi, sosyal mesafe (social distancing) kontrolü ve telemedicine (teletıp) bulunmaktadır.
Doç. Dr. Ertuğrul Başar (Elektrik ve Elektronik Mühendisliği)
*TOFAŞ Ar-Ge’de Üretilen Ventilatörün Basınç Ölçüm Sisteminin Prototip Tasarımı
Özellikle, Tofaş ArGe ekibi ile ortak çalışarak burada üretilen vantilatörlerin kritik parçası olan basınç transducerlarini ve olçum sisteminin prototipini Tofaş ekibine sağlanmıştır. Bu ölçüm sistemi daha önce cihaz projeleri için Koç Üniversitesi’nde geliştirilmiş ve hastalarda denenmiştir. Bu yüzden tedariki zor olan bu sistem hızlıca sağlanmıştır.
*Uzaktan Hasta Tedavisi Sağlayan Gelişmiş Yoğun Bakım Sistemleri Prototip Tasarım ve Üretimi
Yakın irtibatta olunan yoğun bakım, anesteziyolog ve kalp cerrahi ağı yardımı ile COVİD-19 hastalığı için ihtiyaçların belirlenebileceği ve yoğun bakım cihazlarının geliştirilebileceği bir sistem kurulmuştur. Uzaktan hasta takibi üzerine robotik sistemler ve hasta bakım ünitelerinin geliştirilmesi amacıyla çalışmalar yapılmaktadır.
*Hassas Akciğer Simülatör Üretimi
Dünya çapında çeşitli ventilator tasarım ve üretim çalışmaları olmasına karşın bu cihazların hassas bir şekilde test edilebilmesini sağlayan akciğer simülatörlerinin eksikliği tespit edilmiştir. İstanbul’da sadece iki adet simülatör bulunmaktadır ve yetişmiş eleman eksikliğinden atıl durumdadırlar. Bu simülatörler hem üretilen cihazların test edilmesi hem de yeni doktorların eğitimi için önemlidir. Daha önce kalp damar sistemleri simülatörlerindeki tecrübe kullanarak hassas bir akciğer simülatörü gerçekleştirilmesi için çalışılmaktadır.
*COVİD-19 Tedavisinde Kullanilan ECMO (extracorporeal membrane oxygenator) Cihaz Prototip Üretimi ve Bunların Kanüllerinin Geliştirilmesi
Ventilatörden kurtulamayan hastalar için daha kritik bir cihaz olan ECMO (extracorporeal membrane oxygenator) rutin kullanılmaktadır ve hastalığın ilerleyen zamanlarında da ECMO ihtiyacı olabilir. Ventilatöre göre ECMO çok daha zor ve teknolojik alt yapı gerektiren bir cihazdır, tasarımı ve üretimi zaman alır. Laboratuvarımızda ECMO oxygenator geliştirmek için TÜBİTAK desteği ile 2019’da başlattığımız bir çalışma bulunmaktadır.
Prof. Dr. Kerem Pekkan (Makine Mühendisliği)
*Güvenli Alan Mobil Vaka Takip Uygulaması
Projede bireylerin hareket ve temaslarının bluetooth ve QR kod teknolojileri ile takip edilmesiyle yayılma tespiti yapılması hedeflenmektedir. Konum ve temas bilgisi yapay zekâ ile işlenecektir.
Doç. Dr. Metin Sezgin (Bilgisayar Mühendisliği)
Değerlendirme/Destek
*Ülkelerin COVİD-19 Nedenli Ölüm Oranlarının Farklı Olmasının Nedenlerinin Belirlenmesi
36 ülke ile ilgili toplanan ekonomi, sağlık sistemi ve popülasyon ile ilgili değişkenlerden ölüm oranlarını belirleyen temel faktörlerin istatistiksel analiz ile belirlenmesi.
Prof. Dr. Önder Ergönül, Doç. Dr. Mehmet Gönen (Tıp Fakültesi ve Endüstri Mühendisliği)
*COVİD-19 Teşhis ve Seyir Belirlenmesinde Toraks BT Görüntülerinin Yapay Zekâ ile İncelenmesi
Koç Üniversitesi Hastanesi ve Amerikan Hastanesi’nde COVID-19 teşhisi konulan hastaların toraks tomografi görüntüleri ile sağlıklı ve başka nedenle zatürre olmuş kişilerin toraks tomografi görüntülerini beraberce inceleyerek teşhis aşamasında ve hastalığının seyrinin kestirilmesi aşamasında kullanılacak yapay zekâ algoritmasının belirlenmesi.
Prof. Dr. Sergin Akpek, Prof. Dr. Çetin Atasoy, Dr. Terman Gümüş, Prof. Dr. Önder Ergönül, Doç. Dr. Mehmet Gönen (Tıp Fakültesi ve Endüstri Mühendisliği)
*KUH ve Amerikan Hastanesi’ndeki COVİD-19 Hastalarının Klinik Seyrinin Değerlendirilmesi, Ölüm Nedenlerinin Kestirilmesi
Koç Üniversitesi Hastanesi ve Amerikan Hastanesi’nde COVID-19 teşhisi konulan hastaların farklı tedavi seçenekleri için klinik seyirleri arasındaki farkların istatistiksel analizinin yapılması ve ileride gelecek hastalara yönelik en iyi tedavi seçeceğinin kestirimine yönelik bir yöntem geliştirilmesi.
Dr. Şiran Keske, Doç. Dr. Süda Tekin, Dr. Mahir Kapmaz, Prof. Dr. Nahit Çakar, Prof. Dr. Levent Tabak, Doç. Dr. Evren Şentürk, Prof. Dr. Önder Ergönül, Doç. Dr. Mehmet Gönen (Tıp Fakültesi ve Endüstri Mühendisliği)
*SARS-COV-19 Virüsünün Yayılımının Dinamik Modellemesi
Epidemik araştırmalarda çok bilinen SEIR (Susceptible-Exposed-Infected-Recovered) modeli kullanılarak SARS-COV-19 virüsünün Türkiye ve İstanbul’daki yayılımının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu modelin test kapasitesi ve kullanılan politikalar gibi etkenleri kapsayacak şekilde geliştirilmesi planlanmaktadır. Bu şekilde değişik politikaların olası sonuçlarının (pandeminin enfekte kişi ve ölüm sayıları açısından en yüksek noktaya eriştiği zaman, enfekte olacak kişi sayısı, ölüm sayısı vs) değerlendirilmesi mümkün olacaktır.
Prof. Dr. Lerzan Örmeci (Endüstri Mühendisliği)
*Halk Sağlığı Bilgi Platformu
Seçmeli stajlarını yapan 16 kişilik bir 5. sınıf tıp öğrencisi grubu ile COVID-19 hakkında sık sorulan sorulara yanıt üretmek üzere başlattığımız girişim Fakültemizden Psikiyatri Anabilim Dalı’ndan Kemal Kuşçu, Hale Yapıcı
Eser ve Tuba Mutluer’in katılımıyla genilemiş, Üniversitemizin MAVA ve Psikoloji bölümlerinin de işbirliğinde gelişmiş özellikleri olan ve en az 3 farklı dilde olacak şekilde planlanan bir internet tabanlı platform oluşturma fikrine evrilmiş durumda.
*COVID-19 Multi-Country Student Well-being Study
Belçika’dan Antwerp Universitesi işbirliğinde yürütülecek olan farklı ülkelerden üniversitelerin dahil olduğu ve COVID-19 süresince alınan önlemlerin üniversite öğrencilerinin iyilik hallerine etkisini değerlendirmeyi amaçlayan bir çalışmaya katılmış durumdayız. Türkiye’den farklı üniversitelerin de yer alacağı çalışmada etik kurul onayı sonrasında Üniversitemizin öğrencileri arasında internet üzerinden veri toplamaya başlanacak.
Dr. İlker Kayı, Prof. Dr. Sibel Sakarya (Halk Sağlığı, Tıp Fakültesi)
*Yatarak Tedavi Edilen Covid Hastalarında Pron Pozisyon Uygulamasının Hastalık Seyrine Etkisi
Yatarak tedavi edilen hastalara aralıklı pron pozisyon uygulamasının entübasyon sıklığını, yoğun bakıma geçişi ve mortaliteyi azaltabileceği öngörülmektedir.
Prof. Dr. Benan Çağlayan (Göğüs Hastalıkları, Tıp Fakültesi)
*COVİD-19 Salgını Sırasında Akciğer Rezeksiyonu Uygulanan Hastalarda Operasyon Stratejileri
Pandemi sırasında akciğer operasyonu planlanan hastalarda nasıl bir strateji izlenmesi gerektiğine dair önemli bir katkı sağlaması öngörülmektedir.
Doç. Dr. Serhan Tanju (Göğüs Cerrahisi, Tıp Fakültesi)
*COVID-19 Pandemisinin Radyasyon Onkologları Üzerindeki Psikolojik Etkileri
COVİD-19 enfeksiyonu mortalite ve morbiditesi yüksektir. Bu nedenle radyasyon onkologları radyoterapi vererek immune sistemin daha da baskılanıp COVİD-19 enfeksiyonuna yakalanma riskini ve hastalığın daha ağır geçme riskini düşünülerek tedaviyi öteleme durumlarını değerlendirmek ve literatüre katkı sağlanması hedeflenmiştir.
*COVID-19 Pandemisinin Radyasyon Onkolojisi Klinik Pratiğine Etkisi
COVİD-19 enfeksiyonu mortalite ve morbiditesi yüksektir. Bu tür pandemiye neden olmuş hastalıklarda radyasyon onkologlarının nasıl tedavide değişikliğe gitmeleri gerektiği bilinmemektedir. Bu nedenle klinik pratikte radyasyon onkologlarının yaklaşımlarını belirlemek ve bu durumlarda bir rehber oluşturulmasına katkı sağlamaktır.
Prof. Dr. Uğur Selek (Radyasyon Onkolojisi)
*COVID-19 Pandemisinin Radyoterapi Alan Hastalar Üzerinde Psikolojik Etkileri
COVİD-19 enfeksiyonu mortalite ve morbiditesi yüksektir. Hastalar bu tür pandemi durumlarında tedavilerine devam etmeli miyim yoksa ara mı vermeliyim ciddi kararsızlıklar yaşamakta ve psikolojik durum bozukluklarına neden olabilmektedir. Bu çalışmada bu konunun irdelenmesi ve sonrasında bununla ilgili bir aksiyon planı ortaya konulması planlanmıştır.
Prof. Dr. Yasemin Bölükbaşı (Radyasyon Onkolojisi, Tıp Fakültesi)
*COVID-19 Enfeksiyonlu Erkeklerde PSA Prognostik Belirteç Olabilir mi?
Değişik yaş gruplarındaki COVID-19 pozitif ve semptomatik erkek hastalarda vireminin değişik evrelerinde (servis, genel yoğun bakım, entübasyon, ekstübasyon ve şifa) PSA ve derivelerinin seviyelerini hastalık sırasında arttığı bilinen diğer inflamasyon markerları ile (CRP, d-dimer, ferritin, IL-6) birlikte değerlendirmek ve prognoza etkisini incelemektir
Prof. Dr. Tarık Esen (Üroloji, Tıp Fakültesi)
*Otizm Spektrum Bozukluğunun (OSB) COVID-19 Enfeksiyonunu Anlamadaki Rolü ve COVİD-19 Enfeksiyonun OSB’li Hastaların Tedavilerine Devamında Oluşturduğu Sıkıntılar
OSB bireylerin Covid 19 sürecinde evde izole kaldıkları süreçte sorunlu davranış alanlarının (aşırı hareketlilik, stereotipik davranışlar, kendine zarar verici davranışlar gibi) hemen hepsinde anlamlı olarak artış görülecektir. Sorun davranış alt alanlarından özellikle takıntılı ve tekrarlayıcı davranışların en fazla oranda artması öngörülmektedir. OSB bireylerin özel eğitim ile kazandıkları bazı sosyal iletişim alanlarında gerileme olacağı öngörülmektedir. OSB çocukların duyusal hassasiyetlerinde bu dönemde bir artış beklenmektedir. Yine OSB çocukların uyku sorunlarının bu dönemde artması öngörülmektedir. Primer bakım veren (anne) kaygısı ile OSB tanısı çocuğun davranış sorunları arasında pozitif bir korelasyon olması öngörülmektedir.
Dr. Tuba Mutluer, Dr. Hale Yapıcı Eser, Prof. Dr.Vedat Şar (Psikiyatri ve Çocuk Psikiyatrisi, Tıp Fakültesi)
*COVID-19’da Sarkopeni ve Etkileyen Faktörler
SARS CoV2 enfeksiyonu geçiren kişilerde kas kitle ve kuvvet kaybını varlığını ve etkileyen faktörleri incelemek amaçlanmaktadır.
*ARDS ya da Pnömoni Sonrası Pulmoner Rehabilitasyonun Etkinliği
SARS-CoV2 nedeni ile ARDS veya pnömoni sonrası kronik dönemde uygulanan pulmoner rehabilitasyonun etkinliğini araştırmak amaçlanmaktadır.
Prof. Dr. Özden Özyemişçi Taşkıran (Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Tıp Fakültesi)
*Galectin-3 Düzeyinin COVID-19 Enfeksiyonunda Hasta Sağkalımı Üzerine Etkileri
Miyokardit gelişmesi COVİD-19 enfeksiyonun hasta sağkalımı ile ilişkilidir. Myokard enflamasyonunu gösteren galectin 3 düzeyinin bir biyobelirteç olarak kullanılıp kullanılamayacağını saptamak hedeflenmektedir.
Dr. Said İncir (Tıbbi Biyokimya, Tıp Fakültesi)
*COVID-19 Enfeksiyonun Tromboza Olan Etkilerinin İrdelenmesi
Bu çalışmada damar trombozunda rol oynayan ana faktörleri belirleyip trombus oluşumunu engelleyici tedaviler geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Prof. Dr. Meltem Akay (İç Hastalıkları-Hematoloji, Tıp Fakültesi)
*Antihipertansif Tedavi Ajanlarının COVİD-19 Enfeksiyonu Gelişmesi Üzerine Olan Etkileri
ACE-2 proteinin rolü viremide gösterilmiştir. Bu nedenle ACE üzerine etkili olan antihipertansif ilaçların pandemi sırasında kullanılıp kullanılmamasının belirlenmesine ışık tutacak bir çalışmadır.
Doç. Dr. Timur Selçuk Akpınar (İç Hastalıkları Tıp Fakültesi)
*COVID-19 Enfeksiyonun Koku Alma Üzerine Etkileri
COVID-19 enfeksiyonu koku alma duyusunu bozabilmektedir. Bu nedenle koku alma duyusunun değerlendirilmesi ve bozulmanın outcome üzerine olan etkilerinin değerlendirilmesi planlanmıştır.
Dr. Ozan Gökler (Kulak Burun Boğaz, Tıp Fakültesi)