“Neşeli” Kuyrukluyıldız Alkol Saçıyor

Saniyede 500 şişe şarap…

Uluslararası bir  gökbilim ekibince yapılan yeni gözlemler, adı “neşeli, çakırkeyif” olarak çevrilebilecek olan Lovejoy kuyrukluyıldızının, adına uygun olarak büyük miktarda alkol içerdiğini ve her saniye 500 şişe şaraptaki kadar alkol saçtığını ortaya koydu.

Lovejoy’un saçtığı etil alkol, kuyrukluyıldızın püskürttüğü gaz içinde belirlenen 21 ayrı organik molekülden yalnızca biri. Bu moleküller arasında glikol aldehit denen basit bir şeker de bulunuyor.

Kuyrukluyıldızlar, 4,6 milyar yıl önce Güneş Sistemi’nin kendi üzerine çöken bir gaz ve toz diski içinde oluşumundan arta kalan buz ve kaya parçalarından yapılı birkaç kilometre çaplı artıklar. Halen iki ayrı depoda toplanmış bulunuyorlar. Bunlardan biri Neptün’ün yörüngesi dışında Güneş Sistemi’ni çevreleyen bir disk olan Kuiper Kuşağı. Öteki de çok daha uzakta, sistemi bir küre halinde saran, trilyonlarca kuyrukluyıldızdan oluşan Oort Bulutu.

Zaman zaman çeşitli etkenlerle bu depolardaki yerlerinden kopan kuyrukluyıldızlar, Güneş çevresinde yörüngeye girip kısa ya da uzun aralıklarla Güneş’in yakınlarından geçerken, içerdikleri donmuş su, gaz ve tozlar ısınarak uzaya püskürüyor ve Güneş’in sürekli olarak püskürttüğü parçacık ve ışınımın etkisiyle cismin arkasında milyonlarca kilometre uzunluğunda kuyruklar oluşturuyorlar.

Lovejoy’u  30 Ocak 2015’te Güneş’e en yakın geçişini yaptığı sırada inceleyen gökbilimciler, kuyrukluyıldızdan saniyede fışkıran 20 ton su buharının yanı sıra, organik maddelerden saçılan mikrodalga ışınımını gözlediler ve duyarlı analizlerle bu aralıktaki çeşitli dalga boylarına karşılık gelen organik (karbon içeren) molekülleri belirlediler.

Geçtiğimiz yıl Avrupa Uzay Ajansı’nın 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyrukluyıldızının çevresinde yörüngeye oturttuğu Rosetta uzay aracının kuyrukluyıldız üzerine indirdiği Philae sondası da, sorunlu bir iniş yaparak gücünü tüketmeden önce, kuyrukluyıldızın atmosferinde bazıları yaşam molekülleri amino asitlerin yapıtaşları olan 16 organik molekül belirlemişti.

Bu moleküllerin kaynağının, yıldızlararası ortamda bulunan dev gaz ve toz bulutlarında meydana gelen kimyasal süreçler olduğu düşünülüyor.  Dev yıldızların ömrünü noktalayan süpernova patlamalarıyla uzaya saçılan ve ömürlerinin sonuna yaklaşıp kırmızı dev aşamasına girmiş Güneş benzeri yıldızların saldıkları gaz ve toz, yeni yıldız ve gezegenleri doğuracak olan bulutları zenginleştiriyor.

Ortama karışmış olan karbon dioksit su ve öteki gazlar, buluttaki sayısız toz taneciği üzerinde bir buz tabakası meydana getiriyor ve uzaydaki radyasyon bu ince tabaka üzerinde kimyasal tepkimeleri tetikleyerek karmaşık moleküllerin oluşmasını sağlıyor.

3,8 milyar  yıl önce “geç ağır bombardıman” diye adlandırılan süreçte iç gezegenler üzerine yağan kuyrukluyıldız ve asteroidlerin Dünya’ya bugün okyanusları oluşturan suyla birlikte yaşamın evrilmesine katkı yapmış olabilecek organik molekülleri de taşımış oldukları düşünülüyor.