Kop da Gel A-76

Yakın zaman önce Antarktika’nın batısındaki Weddell Denizi kıyılarından bir dizi buzul parçası kopmaya başladı. İklim değişimine oldukça hassas bir bölgede gerçekleşen bu tip kopmalar, aslında doğal kutup döngüleri kapsamında sık sık yaşanıyor, yani çok korkulacak bir durum değil. Fakat en son kopan parçanın büyüklüğü dudak uçuklatacak düzeyde; tam olarak 170 kilometre uzunluğunda ve 25 kilometre genişliğinde. Yaklaşık 4.320 km². Bilim insanlarının A-76 adını verdiği buz kütlesi şu anda Dünya’nın en büyük yüzen buz dağı olarak kabul ediliyor. İspanya’nın Majorca Adası’ndan biraz daha büyük olan “iceberg”, 13 Mayıs’ta Ronne Buz Tabakası’ndan ayrılmaya başladığından beri takip ediliyor.

Bu oldukça büyük bir parça olsa da son zamanlarda ana buzuldan kopan en büyük buz dağı da değil. 2017’de Larsen Buz Tabakası’ndan ayrılan A-68, 350 metre kalınlığında, yaklaşık bir trilyon ton ağırlığında ve 5.800 km² yüzey alanına sahipti. Okyanusta serbestçe dolaşmaya başladığında bilim insanlarını endişelendirmişti, çünkü binlerce penguen ve foka ev sahipliği yapan Güney Georgia Adası’na doğru ilerliyordu. Fakat adaya ulaşmadan önce parçalanarak, herhangi bir tehlikeye yol açmamıştı. A-76’nın da aynı rotayı takip edeceği düşünülüyor.

‘‘Buz tabakaları, ana karadan yayılan buzullarla devamlı genişliyor ve bazen büyük parçalar bu şekilde koparak dengeyi sağlıyor’’ diyor İngiliz Antarktika Gözlem kurumunda görevli Alex Brisbourne. Buz dağları zaten suda yüzdükleri için, eridiklerinde deniz seviyesinin yükselmesine yol açmıyor. Fakat Antarktika kıyısının diğer bölgelerinde ısınan deniz suyu, sınır olduğu buzul tabakalarını eriterek erime işlemini hızlandırıyor ve bu da deniz seviyesinin yükselmesine yol açabiliyor.

Dünya’nın ortalama sıcaklığı geçtiğimiz yüzyıldan bu yana 1 °C yükseldi. Fakat Antarktika kıtası üzerindeki atmosfer sıcaklıkları bunun iki katından daha fazla ısınmış durumda. Dolayısıyla, uzun vadeli projeksiyonlarda deniz seviyesinin ciddi oranda yükselmesi söz konusu. Antarktika kıtası, tümü çözüldüğü takdirde deniz seviyesinin 60 metre yükselmesine yol açacak kadar donmuş su barındırıyor.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Birliği’ne göre, bir buzul dağının (iceberg) buzul dağı olarak kabul edilebilmesi için deniz seviyesinden en az 5 metre yüksek olması, en az 40 metre kalınlığa sahip olması ve en az 500 m² alan kaplaması gerekiyor.

Antarktika kıtasındaki buzul olayları uydu sistemleriyle devamlı takip ediliyor ve kayıt altında tutuluyor.