İnsan Burnu En Az 1 trilyon Kokuyu Seçebiliyor

Koku alma organımızın yeteneği için rastgele belirlenmiş bir değere başkaldıran bir grup araştırmacı, şimdiye kadar kimsenin kullanma gereğini duymamış olduğu bir istatistik yöntemiyle, insan burnunun ayırt edebildiği farklı kokuların sayısını en az bir trilyona yükseltti.

Burunlarımızın 10.000 kadar kokuyu seçebildiği varsayımının onyıllar boyunca tartışmasız kabulünün ardından, ABD’deki Howard Hughes Tıp Enstitüsü’nden (HHMI) Leslie Vosshall ve ekip arkadaşları, destekleyici herhangi bir veriye dayanmaksızın 1920’lerden itibaren bilim literatürüne ve popüler dergilerde boy gösteren  bu sayının güvenilirliği hakkında kuşku duymaya başlamışlar.

Vosshall, “İnsanların renklerden çok daha az sayıda kokuyu algılayabilecekleri, mantığa ters düşüyordu” diyor. Araştırmacı, tezini “İnsan gözünde yalnızca üç ışık almacı birlikte çalışarak 10 milyona kadar renk seçebiliyor. Buna karşılık ortalama bir insanın burnunda 400 koku almacı bulunur” sözleriyle savunuyor.

Bulguları Science dergisinin 21 Mart 2014 tarihli sayısında yayımlanan deneyde ekip, 26 gönüllü deneğe 128 farklı kokuyla yapılabilecek tüm bileşimlerden seçilen örnekler içeren şişeleri koklatmışlar. Her örnekte iki uyumlu, bir de aykırı koku bulunuyormuş. Deneklerden, her örnekte diğerlerinden farklı olan kokuyu tanımaları istenmiş. Her denek bu seçimi 264 farklı örnekte yapmış.

Yöntemini, “görevlilerin teker teker her hanenin kapısını çalıp içeridekileri saymak yerine bir mahalleden temsili bir örneklem alarak sonucu genelleştirdikleri” nüfus sayımlarındaki yönteme benzeten Vosshall, sıradan bir insanın algılayabileceği en az bir trilyon koku sonucuna ulaştıklarını açıklıyor. “Tabii ki bu, insanların her gün 1 trilyon farklı koku algıladıkları anlamına gelmiyor.”

“Dünya’nın sürekli bir değişim içinde olduğuna, örneğin bitkilerin yeni yeni kokular geliştirdiklerine” işaret eden araştırmacı, kaldı ki kokuların sayısı herhalde 128’le sınırlı olamayacağı için insan burnunun gerçek kapasitesinin, tahmin ettikleri sayının çok daha ötesinde olabileceği  görüşünde.