#

İkiz Astronotlarla Uzay Deneyi (Bu kez paradoks yok)

Bilim Dalları

Açıklaması ister istemez akıllara Einstein’ın (ışık ve zamanın özelliklerini  açıklayan) özel görelilik kuramıyla ilgili düşünce deneyinden esinlenerek ortaya atılmış, aynı yaşta ikizlerden birinin uzay gemisiyle bir yıldızın çevresinden dolanıp döndüğünde kardeşini kendinden çok yaşlı bulup bulmayacağıyla ilgili  “ikizler paradoksunu” getiriyor. Ancak NASA’nın ikiz astronotlarıyla planladığı bir dizi deney daha  “yerel”  hedeflere odaklı.

NASA astronotlarından Scott Kelly, 2015 yılı martında Rus meslektaşı kozmonot Mikhail Kornienko ile birlikte Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bir yıl sürecek bir deneye başlarken, hiçbir genetik fark taşımayan ve NASA’dan  emekli olmuş ikizi Mark, deneylere “iki ayağı yere basıyor” durumda girecek. Deneyler, zamanın akış hızını ölçmeye yönelik değil (Bu,  etkilerinin ortaya çıkabilmesi için relativistik (ışık hızına yakın) hızlarla yolculuk gerektirir.)  Bunun yerine NASA, uzay ortamına ve mikro kütleçekime (ağırlıksız ortam) maruziyetin söz konusu olduğu uzun süreli uzay yolculuklarının insan vücudu ve bilişsel yetenekleri üzerindeki etkilerini araştırmak üzere tasarlanmış 10 deneyi uygulamaya koyacak.

Etkileri görmek için bir yıllık uzay görevi öncesinde, sırasında ve sonrasında ikiz astronotlardan örnekler alınacak ve çeşitli ölçümler gerçekleştirilecek.

Deneylerden birinde, uzayda gücünün  azaldığı bilinen bağışıklık sisteminin işleyişini karşılaştırmak için her iki astronota aynı grip aşısı uygulanacak. Bir başka deney, uzay ortamının, kromozomların uçlarında yer alan ve her hücre bölünmesinde kısalmaları yaşlanmayla ilintilendirilen telomerler üzerindeki etkisini görmek için tasarlanmış. Araştırmacılar, kozmik ışınların kısalma sürecini hızlandırdığını düşündüklerinden, deneyin gelecekte astronotların Mars’a yolculuk gibi uzun süreli görevlerde erken yaşlanıp yaşlanmayacaklarını  görmek istiyorlar. (İlginç bir nokta, bu deneyin öngörülerinin, ikizler paradoksunun konusu relativistik hızda uzay uçuşlarından beklenenle taban tabana zıt olması.) Bir deney, bazı astronotların gözlüklerinin Dünya’daki kadar iyi göstermediğini bildirmeleriyle dikkate gelen, uzayda görüşün değişmesi olgusunun nedenlerini belirlemeye yönelik.  Daha başka birisiyse uzay istasyonunda uzun süre kalan bazı astronotların dönüşlerinde rapor ettikleri, görev sırasında dikkat  ve zihinsel yeteneklerinde bir azalmayla kendini gösteren ve “uzay sisi” diye adlandırılan bir durumun nedenlerini araştıracak. 

REFERENCES

  • 1. “NASA to Conduct Unprecedented Twin Experiment”, NASA Science News, 10 Nisan 2014