Gökbilimcilerin Yeni Keşfi: Mikronova!

Avrupa Güney Gözlemevi’nden (ESO-European Southern Observatory) gökbilimciler, yeni bir yıldız patlaması türü tespit etti. Beyaz cüce türü yıldızların yüzeyinde gerçekleşen ve sadece birkaç saat süren bu tip termonükleer patlamalar, mikronova olarak adlandırılıyor.

Beyaz cüce, kısaca Güneşimiz gibi bir yıldızın ömrünün sonunda çökmüş ancak daha büyük bir yıldızın yapacağı gibi süpernova olarak patlamamış yoğun çekirdeğinin kalıntısıdır.

İkili yıldız sistemindeki bir beyaz cüce, eşlikçi yıldıza yeterince yakınsa, ondan çoğunlukla hidrojen olmak üzere madde çalabilir. Bu gaz, beyaz cüce yıldızın aşırı sıcak yüzeyine düştüğünde, nova adı verilen büyük termonükleer patlamalarla helyuma dönüşür. Novalarda, patlamalar bütün yıldız yüzeyinde meydana gelir ve beyaz cücenin tüm yüzeyinin birkaç hafta boyunca belirgin şekilde parlamasına neden olur.

Mikronovalar ise ölçek olarak daha küçük ve daha hızlı olan, yalnızca birkaç saat süren benzer patlamalardır. Komşu yıldızdan çalınan maddeyi, manyetik kutuplarına doğru yönlendiren güçlü manyetik alanlara sahip bazı beyaz cücelerde meydana gelirler. ESO’dan yapılan açıklamada da belirtildiği

üzere, bu araştırma ile, hidrojen füzyonunun yerel bir şekilde de gerçekleşebileceği ilk kez gözlenmiş oldu.

Hidrojen yakıtı, bu tip bazı beyaz cücelerin manyetik kutuplarının tabanında biriktiğinden, füzyon yalnızca bu manyetik kutuplarda gerçekleşerek, normal bir nova patlamasının gücünün milyonda biri kadar olan mikro füzyon patlamalarına yol açar; bu nedenle mikronova adı verilir. İsminde mikro ön eki olsa da bu tip bir patlama 20.000.000 trilyon kilogram maddeyi yakabilir.

NASA’nın Transit Ötegezegen Araştırma Uydusu (TESS) tarafından toplanan veriler inceleyen gök bilimciler, 3 adet bu tip patlama tespit ettiler. Mikronovaların keşfi, bilinen yıldız patlamaları çeşitlerini çoğaltarak evrenin ne kadar dinamik bir yer olduğu ile ilgili bilgilerimiz daha da geliştirecek. Ekip şimdi, büyük ölçekli taramalar ve hızlı takip ölçümleri gerektiren bu anlaşılması zor olaylardan daha fazlasını gözlemlemek istiyor.