#

Ganymede’de Küresel Okyanus

Bilim Dalları

Dünya’daki tüm okyanuslardan daha çok suya sahip…

Jüpiter’in ve Güneş Sistemi’nin en büyük ayı olan Ganymede’nin atmosferindeki manyetik ışık fırtınalarının (aurora) Hubble Uzay Teleskobu’yla elde edilen görüntülerini inceleyen gökbilimciler, buzdan yüzeyin altında uyduyu çevreleyen derin bir sıvı su okyanusunun varlığını doğruladılar. Bu okyanusun, Dünya okyanuslarının tümünden daha büyük hacimde su barındırdığı hesaplanıyor.

Güneş Sistemi’nde kendine ait bir manyetik alana sahip tek ay olan Ganymede, aynı zamanda Jüpiter’in güçlü manyetik alanının içinde yer alıyor.

Ganymede’nin neredeyse pürüzsüz yüzeyi, geçmişte yüzeye çıkan sıvı suyla yenilenmiş olduğunu gösterdiğinden, gezegenbilimciler 1970’lerden beri yüzeyin altında uyduyu çevreleyen bir okyanusun var olduğunu düşünmekteydiler. 2002 yılında Ganymede’nin manyetik alanını ölçen Galileo uzay aracı da, bir sıvı su okyanusunun varlığıyla ilgili kanıtları güçlendirmişti.

Yeni çalışmadaysa gökbilimciler, Hubble’ın morötesi dalgaboylarında belirlediği aurora kuşaklarındaki kaymadan yola çıkarak, Ganymede ve Jüpiter’in manyetik alanlarının etkileşim dinamiğini, bundan da yüzey altındaki okyanusun özelliklerini belirlediler.

NASA gökbilimcilerine göre, Jüpiter ve uydusunun manyetik alanlarına ek olarak Jüpiter’in manyetik alanı, Ganymede’deki tuzlu su okyanusunda üçüncü bir manyetik alan oluşturuyor. Bu yeni alanın yol açtığı “manyetik sürtünme” de, aurora kuşaklarının yer değiştirme aralığını sınırlıyor.

Bulgulardan yola çıkan araştırmacılar, Ganymede’yi çevreleyen tuzlu su okyanusunun 100 kilometre kalınlığında olduğunu hesaplıyorlar. Bu derinlik, Dünya okyanuslarının derinliğinin 10 katı. NASA araştırmacılarına göre Ganymede’nin okyanusu, uydunun büyük ölçüde buzdan oluşan 150 km kalınlığındaki kabuğunun altında yer alıyor.

Güneş Sistemi’nde ayrıca Jüpiter’in uydularından Europa, Satürn’ün uyduları Titan ve Enceladus ile Asteroid Kuşağı’ndaki “cüce gezegen” Ceres’in de yeraltı okyanuslarına sahip olduğu düşünülüyor. 

REFERENCES

  • 1. “NASA’s Hubble observations suggest underground ocean on Jupiter’s largest moon”, NASA/Goddard Space Flight Center, 12 Mart 2015
  • 2. “Huge ocean confirmed underneath solar system’s largest moon”, ScienceOnline, 12 Mart 2015