Evrendeki Yıldızların Sayısı İkiye Katlandı

Çıplak gözlerimizle gökyüzünde görebildiğimiz yıldızların sayısı yaklaşık 8000. Gelgelelim, biliyoruz ki, yalnızca gökadamız Samanyolu’ndaki yıldızların sayısı 300-400 milyar kadar. Gerçi Samanyolu dev gökadalar sınıfından; ama görünebilir evrende (yani Büyük Patlama’dan sonra bir an içinde inanılmaz bir hızla genişleyen evrende ışığın ulaşabildiği kısımda) irisiyle, ufağıyla en az 200 milyar, belki de trilyonlarca gökadanın bulunduğu düşünülüyor. Her biri milyarlarca yıldız içeriyor olduğuna göre, gel de say! Meraklıları bu zahmetten kurtarmak için gökbilim camiasında gökyüzüne ilgi duymaya başlayanlara evrendeki yıldız sayısı konusunda bir fikir verebilmek için bir yaklaştırmaya başvurulur: Yeryüzündeki tüm plajlardaki kum tanelerinin sayısı kadar! Ama öyle görünüyor ki, kum taneciklerini ikiyle çarpmamız gerekecek. Çünkü yeni bir çalışmaya göre evrendeki yıldızların yarısı, gökadalarından atılmış boşlukta serseri dolaşan (dolayısıyla görüntülenemeyen) yıldızlar.

California Teknoloji Enstitüsü’nden (Caltech) James Bock ve California Üniversitesi’nden (Irvine) Asantha Cooray adlı gökbilimciler, ilk oluşan (dolayısıyla bize en uzakta olup görüntülenemeyen) gökadaları araştırmak için “gökada dışı fon ışığı” (Extragalactical Background Light – EBL) denen ışığı incelemeye başlamışlar. Bu fon, evrenin tarihinde var olmuş yıldızların birikmiş ışığından oluşuyor ve morötesinden optik (görünür ışık) ve kızılaltı dalga boylarına kadar değişiyor. Bu ışığı elde edebilmek için görüntülerde Samanyolu ve öteki kaynakların oluşturduğu önplan ışınım süzülüp çıkartılıyor. Araştırmacılar ve yönetimlerindeki ekip bu ışığı incelemek için Kozmik Kızılaltı Fon Deneyi (Cosmic Infrared Background ExpeRiment – CIBER) adlı bir detektör geliştirmişler. Araç roketlerle atmosferi geçip uzayın sınırına kadar yükselip 11 cm’lik iki teleskopla görüntü topluyor.

Araştırmacılar görüntüleri incelediklerinde, EBL’deki dalgalanmaların, yerleri bilinen ışık kaynaklarıyla örtüşmediğini farketmişler. Bulgularını Science dergisinde yayımlayan gökbilimcilerin vardıkları sonuç, fon ışığın ilk gökadalar ve karadeliklerden değil, gökadalar arasına dağılmış yıldızlardan kaynaklanıyor göründüğü.

Bock ve Cooray’a göre, yukarıdaki görütüde Arp142 diye adlandırılanda olduğu gibi, birbirleriyle çarpışan gökadalarda meydana gelen çalkantılar, önemli miktarlarda yıldızı, tek başlarına başı boş gezinmek üzere uzaya fırlatıyor.

Ancak, daha önce EBL’deki dalgalanmaları ilk gökadalar ve karadeliklerle açıklayan bir NASA ekibinden Samuel Moseley ikna olmuş görünmüyor. Chandra X-Işını teleskopunca belirlenen bazı X-ışını kaynaklarının kendi modellerindeki gökada ve karadeliklerle örtüşür göründüğüne işaret eden Moseley, gökadalar dışında muazzam bir yıldız nüfusu olsaydı, olur olmaz her yerde süpernova patlamaları görmemiz gerekir diyor ve ileri sürülen tezin böylece sınanabileceğini kaydediyor.