Dev Karadelik Neden Parladı?

Yaklaşık 20 yıldır galaksimizin merkezindeki karadeliği gözlemleyen astronomlar geçtiğimiz mayıs ayında şimdiye dek görmedikleri bir değişimle karşılaştılar.

Samanyolu’nun ortasındaki, Sagittarius A* veya kısaca Sgr A* adı verilen karadelik, Güneş’ten 4,6 milyon kat fazla kütleli, dev bir canavar olsa da çoğu zaman oldukça sessizdir.

Fakat yeni yayımlanan bilimsel araştırmaya göre, Keck teleskobuyla Sgr A*’yı gözlemleyen bilim insanları, 13 Mayıs’ta parlaklığının birkaç saat boyunca normalin 75 katına kadar yükseldiğini kaydettiler.

Teknik olarak astronomlar kara deliğin kendisini gözlemyemiyorlar; bunun yerine, kara deliğin etrafındaki maddeye bakıyorlar. Samanyolu’nun kara deliği, normalden daha etkin olduğu zamanlarda, olay ufku sürtünme nedeniyle ısındığından çok daha parlak hale gelir.

California Üniversitesi’ndeki astronomlar, Sgr A*’nın her zaman değişkenlik gösterdiğini fakat bu kez kızılötesine yakın dalga boylarında görülen en yüksek değerden iki kat daha fazla çıkış yaptığını açıkladılar. 13 Mayıs gecesi gözleme başladıkları saatlerde parlaklığın iniş aşamasında olduğu düşünülürse büyük ihtimalle çok daha yüksek bir çıkış göstermiş fakat bu değerleri ölçme imkânları olamamıştır.

Bu parlamaya neyin sebep olduğuyla ilgili olarak birkaç ihtimal öne çıkıyor. İlk ihtimal SO-2 adı verilen ve 16 yılda bir kara deliğin yakınından geçen bir yıldız. Sgr A*’nın yaklaşık 17 ışık-saati yakınından geçen bu yıldız kara deliğe düşmekte olan maddenin akışında bir karışıklık meydana getirmiş ve fazladan parlamaya sebep olmuş olabilir.

İkinci olasılıksa, astronomların yıllar önce Sgr A*’nın toplanma diskine düşme ihtimalini tespit ettikleri, 10.000 Kelvin sıcaklığındaki bir hidrojen gazı bulutu olan G2. Bu gaz bulutu karadeliğe girmemesine rağmen yakınından geçerek Mayıs 2019’daki parlamaya yol açacak zincirleme reaksiyonlara yol açmış olabilir.

Son ihtimaldeyse, bu beklenmedik parlama sadece karadeliğin içine değişken miktarlarda

gerçekleşen malzeme akışının doğal sonucu olabilir. Bu durumda karadeliğin değişkenliğini açıklamak için kullanılan istatistiksel modeli güncellememiz gerektiği sonucu çıkıyor.