Ay’daki Ayılar

Tardigradlar suda yaşar ve dünyanın en dayanıklı canlıları olarak bilinirler, çünkü aşırı uç koşullarda, hatta uzayda bile yaşayabilirler ve yiyecek ya da suya erişimleri olmadığında hayatta kalmak için kuruyarak kış uykusuna yatabilirler. Dünya üzerinde her kıtada bulunabilen ve suayısı olarak da adlandırılan bu canlıların şimdi Ay’da da bir koloni kurma ihtimalleri var.

İsrailli özel bir şirketin finanse ettiği Beresheet uzay taşıtı 11 Nisan’da Ay yüzeyine çakıldığında içinde binlerce suayısı da bulunuyordu.

Ay görevine gönderilmeden önce bu tardigradlar, yaşamlarını askıya almak için dehidre edilmişlerdi. Hayatta kalma ustası bu canlılar yaşamak için suya ihtiyaç duysalar da, zor şartlar altında vücutlarındaki su çekilmiş halde uzun süre işlevsiz bekleyip, yeniden suyla buluştuklarında hayata dönebiliyorlar. Tardigradlar tam da bu yüzden, mikroskobik, çok hücreli ve gezegenimizdeki en dayanıklı yaşam biçimlerinden biri oldukları için, uzayda yapılan deneylere dahil etmek için idealdir. Beresheet Ay’a çarptığında, içine kondukları sert epoksi kutu ciddi zarar görmediyse, gelecekte teorik olarak tekrar yaşama dönebilirler.

Yani, küçük suayıları hâlâ hayattalarsa da, uykudalar ve yakın zamanda Ay’ı ele geçiremeyecekler.

Peki ayın yüzeyine tardigradların kazara saçılması yüzünden kimsenin başı belada mı? Bu karmaşık bir soru, ama cevap kısaca: hayır. Dünyanın dört bir yanından uzay ajansları, 1967 tarihli “Uzay Antlaşması” adı altında, Ay’ın üzerinde neyin bırakılmasına izin verilebileceğine dair bir anlaşmayı takip ediyorlar ve açık olarak belirlenmiş yasaklar, diğer uzay ajanslarının görevlerine müdahale edebilecek silahlara, deneylere veya araçlara karşı çıkıyor.

Anlaşmayı takip eden yıllarda, diğer gök cisimlerinin Dünya mikroplarıyla tohumlanma risklerini irdeleyen başka kurallar oluşturuldu ve bu şartlar, kirlenmeyi önlemek için görev ekipmanlarının sterilize edilmesine yönelik uygulamaları belirledi. Ancak, büyük uzay ajansları genellikle bu kuralları izlese de, onların herkes tarafından uygulanmasını garantileyecek küresel çapta bir kuruluş yok.

Ay, Güneş Sistemi’ndeki diğer yerler gibi ciddi sterilizasyon kurallarına tabi tutulmasa da, NASA Gezegen Koruma Ofisi, bir yerin yaşamı ne kadar destekleyebildiğine bağlı olarak kirlenme ile ilgili kurallar koyar. Örneğin, Mars’a gidildiğinde, bu çevreye ne tür yaşam formlarının getirilebileceği konusunda katı kurallar olacaktır. Ancak verimsiz Ay için böyle bir endişe söz konusu değil.

Yine de “Ay’da hayat var mı?” sorusunun cevabı olarak, epoksi bir kutunun içinde, kış uykusunda bekleyen binlerce minik suayısının varlığı gerçekten ilginç bir durum.