#

COVID-19 Uzay Roketlerinin Yakıtına Ortak

Bilim Dalları

Sıvı oksijenin (LOX), Covid-19’un şiddetli semptomlarıyla mücadelede önemli bir araç olduğunu, pandeminin ikinci yılında artık hepimiz biliyoruz. Hastaneye yatırılan hastaların çoğu, genellikle ticari gaz şirketleri gibi LOX tedarikçileri tarafından sağlanan, doğrudan akciğerlere pompalanan oksijene ihtiyaç duyuyor. Aynı oksijen, tamamen farklı bir uygulamada – roket motorlarında da yüksek miktarlarda kullanılıyor.

SpaceX Başkanı Gwynne Shotwell geçen ay bir konferansta, hastanelerde COVID-19 hastalarını tedavi etmek için artan talep nedeniyle şirketinin roket iticilerinde önemli bir bileşen olan sıvı oksijen eksikliğiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. NASA da uydu fırlatma programını sekteye uğratan benzer bir sorunla karşı karşıya.

Sıvı oksijen, sıvı hidrojen, kerosen ve metan gibi roket yakıtlarıyla birlikte oksitleyici görevi görür. Aynı zamanda COVID-19 hastalarını tedavi etmek için kullanılan hastane ventilatörlerinin ana oksijen kaynağı. Soğutulmuş oksijen, SpaceX, Virgin Orbit ve ULA dahil tüm önde gelen fırlatma firmaları için gerekli bir itici kimyasal. Ancak yerkabuğunda en bol bulunan elementin sıvı halini elde etmek giderek zorlaşıyor. Bu pek de küçük bir sorun sayılmaz, çünkü roket yakıtı için oksijen elde etmede kullanılan süreç aynı zamanda COVID-19 hastaları için kullanılan oksijeni de üretiyor.

LOX son derece yanıcı ve patlayıcıdır, bu nedenle roket rampaları gibi üretim ve tüketim alanları arasında onu taşıyan sürücülerin standart bir ticari kamyon sürücüsünden daha da yüksek eğitimli olması gerekir. Şu anda, her türden ticari kamyoncu sıkıntısı var ve sıvı oksijen taşıma hakkına sahip olanların temininde de sıkıntı var. Bu da, aynı şekilde özenle taşınması gereken sıvı azotun da fırlatma rampalarına taşınmasında gecikmeler yaratıyor. NASA, fırlatmadan önce roketi test etmek için ULA’nın kullandığı sıvı azot eksikliği nedeniyle bir Dünya gözetleme uydusunun yörüngeye fırlatılışını bir hafta ertelemek zorunda kaldı.

Sıvı oksijen ve dikkatli taşınması gereken gazların ulaştırılma güçlüğü, uzay yolculuklarında beklenmedik ama önemli bir kısıtlayıcı faktör olarak ortaya çıkıyor.

Bu da, tüm insanlar adına pandeminin hızlı bir şekilde sona ermesini ummak için başka bir neden.

REFERENCES

  • 1. https://futurism.com/the-byte/spacex-lox-covid
  • 2. https://www.universetoday.com/152386/covid-19-treatments-require-so-much-oxygen-it-could-delay-rocket-launches/#more-152386
  • 3. https://www.businessinsider.com/liquid-oxygen-shortage-covid-spacex-gwynne-shotwell-impact-rocket-launches-2021-8