Bir Zamanlar Mars’ta Havalar

Bilim insanları Mars’ın bir zamanlar, Dünya’ya benzer şekilde farklı mevsimler arasında değişen bir iklime sahip olduğuna dair kanıtlar keşfetti.

Dünya’dakiler gibi yağışlı ve kurak mevsimlerle döngüsel bir iklimin fosil kanıtlarına rastlandı.

NASA’nın Curiosity gezgininden gelen verilerle yapılan çalışmalar üzerine Nature’da yayımlanan makalede, kızıl gezegenin bir zamanlar ıslak ve kuru mevsimler geçirdiği ve bu dönemde yaşamı desteklemek için doğru koşullara sahip olmuş olabileceği öne sürüldü.

Günümüzde Mars’ın yüzeyi kurak bir çöl olsa da, milyarlarca yıl önce yüzeyinde nehirlerin ve uçsuz bucaksız göllerin uzandığı düşünülüyor.

Curiosity gezgini, 2012’den beri eski bir göl yatağı olduğuna inanılan ve merkezinde yaklaşık 6 km yükseklikte devasa bir tortu dağının bulunduğu, geniş Gale Krateri’ni araştırıyor. Bu bölgenin ne tür bir iklimle bağlantılı olduğu ise yakın zamana kadar anlaşılamamıştı. Curiosity, 2021’de tortu dağının yamacına tırmanırken, yaklaşık dört milyar yıl öncesine tarihlenen, toprak zeminde altıgen çatlaklar bulunan tuz yatakları keşfetti.

Bir göl kuruduğunda çamur çatlakları oluşur ve tekrar dolduğunda çatlaklar iyileşir.  Bu süreç yeteri kadar tekrar ederse, çatlaklar altıgenler şeklinde dizilir.

Bu nedenle araştırmacılar bu buluntuların, Mars’ın döngüsel bir iklime sahip olduğunun ilk somut kanıtı olduğuna inanıyor ve Dünya’da olduğu gibi düzenli olarak meydana gelen yağışlı ve kurak mevsimlerin yaşamın oluşması için gerekli koşulları sağlayabileceğini düşünüyorlar.

Mars’ın yüzeyi, Dünya’nın aksine, levha tektoniği tarafından sürekli olarak değiştirilmediği için milyarlarca yıl öncesine ait nehirler ve göllerin kalıntılarının bulunduğu, iyi korunmuş alanlarının bolluğuyla dikkat çekiyor.

Curiosity, Mars’taki potansiyel yaşamın yapı taşları olarak kabul edilen organik bileşiklerin varlığını zaten tespit etmişti. Ancak bu yapı taşlarının yaşamın öncülleri olmaları için gereksinim duydukları doğru koşullara ait belirtiler görülmemişti. Çok kuru veya çok ıslak bir dünyada bu moleküller asla oluşma fırsatına sahip değil. 11 yılı aşkın süredir, eski Mars’ın tek hücreli yaşamı desteklemiş olabileceğine dair çok sayıda kanıt bulundu; şimdi de, yaşamın kökenini de desteklemiş olabilecek koşullara dair verilere sahibiz.

Tektonik plakalardan yoksun olan Mars’ı incelemenin, bilim insanlarının kendi gezegenimizde yaşamın nasıl başladığına dair gizemi çözmelerine yardımcı olması açısından önemli. Dünya’da böylesine eski bir arazinin keşfi asla mümkün olamazdı. Bu büyük keşif, yaşamın kökenine yönelik araştırmalar için yeni ufuklar açıyor.