Ay’ın Güneşli Kısımlarında Su Bulundu

Onlarca yıldır gökbilimciler Ay’da su olabileceğini tahmin ediyorlardı. Son yıllarda, bu spekülasyon, Ay’ın yörüngesindeki araştırma uydularının birbiri ardına güney kutup bölgesinde su buzu tespit etmesiyle onaylandı. Ay yüzeyinin Aitken Havzası olarak bilinen bu bölümünde bulunan buz, daimi olarak gölgede kalan birçok krater nedeniyle, varlığını sürdürebiliyor.

Şimdiye kadar bilim insanları, Ay’da suyun yalnızca kalıcı olarak gölgelenmiş kraterlerde bulunacağı varsayımı ile çalışıyorlardı. Ancak NASA’nın Kızılötesi Astronomi için Stratosfer Gözlemevi (SOFIA) sayesinde, Ay’ın güneş alan bölgelerinde ilk kez su izleri tespit edildi. Bu keşif, suyun ay yüzeyinin her yerine dağılmış olabileceğini ve karanlık köşelerle sınırlı olmadığını gösteriyor.

NASA ve Alman Havacılık ve Uzay Merkezi tarafından işletilen SOFIA, gökyüzünün net görüntülerini elde etmek için bir jumbo jete yerleştirilmiş, 2,7 metre çapında bir teleskop. Atmosferin kızılötesi dalga boyunu engelleme probleminden en az düzeyde etkilenmek için araştırmalarını 11.300 ila 13.700 metre irtifada gerçekleştiren bu uçan gözlemevi, Ağustos 2018’deki bir uçuş sırasında, Ay’ın güneyindeki Clavius kraterine yakın bir bölgeden çıkan 6 mikrometrelik kızılötesi ışığı tespit etmişti. Bu ışık dalgaboyu, güneş ışını ile ısıtılan su moleküllerinin titreşimleriyle üretilir, ancak bir hidrojen atomuna bağlı bir oksijen atomundan oluşan hidroksil içeren diğer bileşiklerle bağlantılı değildir.

Araştırma ekibi, gözlemlenen kızılötesi ışığın parlaklığına dayanarak, Clavius krateri çevresinde milyonda yaklaşık 100 ila 400 parça su konsantrasyonu hesapladı. Bu, metrik ton ay toprağı başına yarım litreden az su demektir ve Sahra çölünün sahip olduğundan yaklaşık 100 kat daha azdır. Bu yetersiz su miktarına rağmen keşif, Ay suyunun kökenleri ve bu ortama nasıl dayanabildiği hakkında yeni sorular ortaya çıkardığı için çok önemlidir.

Suyun Dünya’nın tek doğal uydusuna nasıl ulaşmış olabileceğine dair birkaç teori var; Ay’ın yüzeyine yağan mikrometeoritler, çarpma üzerine suyu biriktirmiş olabilir. Ya da belki Güneş’in güneş rüzgârından taşınan hidrojen topraktaki oksijen mineralleriyle etkileşime girerek basitçe hidroksil oluşturuyor olabilir.

Bu su molekülleri, Ay’ın sürekli gölgeli bölgelerindeki su gibi kalıcı buz halinde bulunmuyor. Sıvı da değil.  Bunun yerine, su moleküllerinin Ay yüzeyindeki başka bir malzemenin içine bağlandığı düşünülüyor.

Araştırmacılara göre su, hem bilimsel amaçlar için hem de kaşiflerimiz tarafından kullanılmak üzere değerli bir kaynak. Ay’daki kaynakları kullanabilirsek, yeni bilimsel keşiflere olanak sağlamak için daha az su ve daha fazla ekipman taşıyabiliriz.

Doğal olarak, bilim insanlarının hâlâ uğraşması gereken cevaplanmamış birkaç soru var. Öncelikle, Ay’ın güneşli kısımlarındaki su birikintilerinin erişilebilir olup olmadığı önemli bir veri. Ayrıca Ay suyunun kökenleri, güneşli bölgelerde nasıl birikip kalabildiği ve Ay yüzeyinde nasıl taşındığı konusu da açıklanması gereken gizemler.