Ay’da Bulunan Granitin Sırrı

Bilim insanları, Ay’ın uzak tarafının yüzeyinin altında büyük, radyoaktif bir granit oluşumu keşfettiler.

Dünya’da nispeten yaygın olan granitin oluşumu genellikle gezegen yüzeyinin altında büyük eriyik magmayı, kütlelere dönüştürmeye yardımcı olan su ve levha tektoniğine bağlıdır. Yeraltındaki erimiş lav gezegenin kabuğuna doğru yükseldiğinde, ancak volkanik patlama ile saçılmadan soğuduğunda oluşur. Bu süreöten yoksun olan Ay’da ise granit son derece nadirdir.

Granit, Compton-Belkovich olarak adlandırılan bir bölgenin altında gözlenen ısı yoğunluğuna neyin neden olduğunu tam olarak anlamaya çalışan araştırmacılar tarafından keşfedildi. Araştırmacılar uzun süredir Ay’ın uzak tarafında, o taraftaki kabuğun geri kalanıyla eşleşmeyen bu bölgenin volkanik aktivite ile oluştuğundan şüpheleniyorlardı. Radyoaktivite sıcaklık yayar ve farklı radyoaktif maddeler farklı sıcaklıklara sahiptir. Bilim insanları şüpheli cismin sıcaklığını analiz edebildiklerinde, tam olarak bu radyasyonu yaratabilecek tek şeyin granit olduğunu belirleyebildiler.

Araştırmacılar, yeni keşfedilen bu granitin, Ay’ın aktif volkanlara sahip olduğu dönemden beri, yani yaklaşık 3,5 milyar yıldır orada olması gerektiğini düşünüyorlar. Tahmini 50 kilometre çapındaki granit oluşumu, boyutuyla da şaşkınlık yarattı.

Bu granit oluşumunu bulmak, erken Ay kabuğunun nasıl oluştuğunu açıklamaya yardımcı olacaktır. Ortamda su yoksa granit oluşumu için bazı uç koşullar gerekir. Susuz ve levha tektoniği olmayan Ay yüzeyinde böyle bir granitinin olması, “Ay’da bir dönem, en azından bu noktada, bilindiğinden daha fazla su var mıydı? Yoksa çok fazla sıcak mıydı?” sorularını ortaya koyuyor.