#

2021 Nobel Ekonomi Ödülü

Bilim Dalları
Etiketler

Her yıl tüm Nobel Ödülleri dağıtıldıktan sonra verilen ve aslında Alfred Nobel’in vasiyetinde yer almayan, resmi adı İsveç Merkez Bankası Ekonomi Bilimleri Ödülü olan Nobel Ekonomi Ödülü dün yapılan törenle sahiplerini buldu.

Bu yılki ödül ABD’de farklı üniversitelerde görev yapan ve aslen çok iyi arkadaş olan David Card (Berkley Üniversitesi), Joshua Angrist (MIT) ve Guido Imbenz (Stanford Üniversitesi) arasında paylaşıldı.

Ödülün yarısı gerçek hayattan deneylere dayalı yöntemle işgücü piyasası dinamiklerine ilişkin yeni bir içgörü geliştiren Card’ın olurken, diğer yarısı neden sonuç hakkında kesin yargılara “doğal deney”lerle ya da diğer bir deyişle hayatın içinden örneklerle nasıl varılır konusunu çalışan Angrist ve Imbenz arasında paylaşıldı. Bu üç bilim insanının geliştirdi devrimsel yöntemler başka araştırma alanlarına da yayıldı ve kabul gördü.

Sosyal bilimlerde birçok sorunun kaynağı neden-sonuç ilişkisini açıklamaya yöneliktir: Göçün ücretler ve istihdam üzerindeki etkileri nedir? Alınan eğitimin süresi kişinin ilerideki geliri üzerinde etkili midir?.. gibi soruların cevaplarını bulmak aslında kolay değil, çünkü elimizde karşılaştırma yapabileceğimiz veri yok; “daha az göç olsaydı ya da kişi eğitime daha fazla devam etmeseydi ne olurdu” tam olarak bilemeyiz. İşte, bu yılki Nobel Ekonomi Ödülü’nü alan araştırmacılar doğal deney yöntemini kullanarak bu tür sorulara cevap vermenin mümkün olabileceğini gösterdiler.

Öyle görünüyor ki, işin anahtarı tesadüfi olayların veya politika değişikliklerinin, tıptaki klinik deneylerde olduğu gibi, insan gruplarına farklı etkilerine neden olduğu durumları kullanmak.

Card, doğal deneyleri kullanarak minimum ücret, göç ve eğitimin işgücü piyasasına etkilerini analiz etti. 1990’ların başlarından beri sürdürdüğü çalışmaları genel geçer bilgilerden öteye, yeni analizlere ve içgörülere öncülük etti. Artık biliyoruz ki, bir ülkede doğanlar göçle gelenlerden faydalanırken, daha önce göç edenlerin geliri bundan olumsuz etkileniyor. Ayrıca okulların sağladıklarının öğrencilerin gelecekteki işgücü piyasası başarısı için önceden düşünülenden çok daha önemli olduğunu fark ettik. Ayrıca, herkesin bir zamanlar kanun gibi kabul ettiği asgari ücret – istihdam ilişkisi konusunda da Card’ın çalışmaları diğer ekomistlere ters köşe yaptırdı. Card doğal deneylerle gösterdi ki, asgari ücret artışı illa ki istihdamda da artışa neden olmak zorunda değil.

Ne var ki, doğal bir deneyden elde edilen sonuçların yorumlanması her zaman kolay değildir. Örneğin, zorunlu eğitimin bir yıl uzatılması aynı gruptaki tüm öğrencileri etkiler. Ama yine de, bazı öğrenciler çalışmaya devam eder ve eğitimin onlar için önemi, tüm grubun eğitime verdiği önemi temsil etmez. Bununla birlikte eğitimde fazladan bir yılın etkilerine ilişkin kesin sonuçlar çıkarsayabiliriz. 1990’ların ortalarında, Angrist ve Imbens doğal deneylerden neden ve sonuç hakkında kesin yargılara nasıl varılabileceğini göstererek bu yöntemsel sorunu çözdüler.

Törende konuşan Ekonomi Bilimleri Ödül Komitesi Başkanı Peter Fredriksson, “Card’ın toplumun temel sorunları hakkındaki çalışmaları ve Angrist ve Imbens’in yöntemsel katkıları, doğal deneylerin ne kadar zengin bir bilgi kaynağı olduğunu gösterdi. Ayrıca bu çalışmalar sayesinde, önemli toplumsal faydaları olan temel nedensel sorulara yanıt verebilme becerilerimizi geliştirme olanağı bulduk” diye özetledi ödülün bu üç değerli araştırmacıya veriliş nedenini.

REFERENCES

  • 1. https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/2021/prize-announcement/
  • 2. https://www.nobelprize.org/uploads/2021/10/press-economicsciencesprize2021-2.pdf