“Beğen” Butonuna Veda mı Ediyoruz?

Association for Psychological Science’ta yayımlanan yeni bir makaleye göre, Facebook toplam “beğeni” sayısını kullanıcı profillerinden kaldırmak için denemelere başladı. Beğenileri saklama kararını sosyal medya kullanımının psikolojik ve nörolojik etkileri üzerindeki güncel bulguların körüklediğine yönelik spekülasyonlar var. Yeni düzenle toplam beğeni sayısını yalnızca paylaşımda bulunan kişi görebilecek.

“Beğen” butonunun gücü

Araştırmalar, sosyal medya kullanımının gelişmekte olan genç yetişkin beyni üzerindeki etkilerinin beyindeki ödül merkezlerini uyardığını gösteriyor. Beynimiz, internet ortamında kabul edilebilirliğe beğen’lerle ve takipçi sayısıyla nöral olarak tepki veriyor. 

Psychological Science dergisinde yayımlanan bir araştırmada, bolca beğeni almak genç yetişkinlerin beyninde çikolata yemeye ya da para kazanmaya benzer bir etki yaratıyor. Bu çalışma için Temple Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı olan Lauren Sherman ve California Üniversitesi’ndeki ekibi fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme, fMRI tekniği ile gençlerin beğenilere verdikleri nöral ve davranışsal tepkileri inceledi. 13-18 yaş arası katılımcılara Instagram’a benzer bir sosyal ağa katılacakları söylendi. Gençler gönderdikleri 40 fotoğraf da dahil olmak üzere 148 adet fotoğrafa 12 dakika boyunca bilgisayar ekranından baktılar. Ayrıca, fotoğraflardaki beğeni sayıları araştırmacılar tarafından önceden belirlenmişti. 

Katılımcılar fotoğraflarında bolca beğeni gördüklerinde beyinlerindeki ödül devresi uyarıldı. Ayrıca, genç katılımcılar diğerlerinden de bol beğeni toplayan fotoğrafları beğenmeyi tercih ettiler. California Üniversitesi Beyin Haritalama Merkezi’nden Prof. Dr. Mirella Dapretto’ya göre, bu çalışmadaki grup yabancı olmasına rağmen katılımcılar akranlarından etkilendiler; diğerlerine ayak uydurma eğilimleri hem beyinlerinde, hem de beğenme seçimleriyle ortaya çıktı. 

2012’de Dr. Ashwini Nadkarni ve Boston Üniversitesi’nden Prof. Dr. Stefan G. Hofmann sosyal medya kullanımına iki önemli sosyal ihtiyacın aracılık ettiğini ortaya koydular: aidiyet ihtiyacı ve ifade ihtiyacı. Bu iki ihtiyaç sağlıklı sosyalleşme için bir baz olarak başka insanlarla iletişim kurmamızı ve kendimizi yaratıcı bir şekilde ifade etmenin yollarını bulmamızı sağlıyor. Ayrıca, internetteki sosyal iletişim gerçek dünyadaki iletişimimize de ayna tutuyor. 

“Beğen” butonunun kaldırılması hâlâ test ediliyor olsa da bazı araştırmacılar bu stratejinin etkinliği konusunda şüphe duyuyor. Beğeniler başkalarına görünmez olsa da kullanıcılar kaç beğeni aldıklarını kendi sayfalarında görebilecekler. 

Sosyal medya devinin bir sonraki hamlesi ne olursa olsun, beğenilerin beynimizde yarattığı etkileri dikkate almak ve sosyal medya kullanımımız için farkındalık geliştirmek oldukça önemli olacak.