Yaşam Erken Başlamış

Yeni bir çalışma, oksijenin atmosferde sanılandan 700 milyon yıl daha önce ortaya çıktığını gösterdi. British Columbia Üniversitesi (Kanada) ile Kopenhag Üniversitesi’nden araştırmacılar, Güney Afrika’da Dünya’nın üç milyar yaşında en eski toprakları üzerinde yaptıkları incelemede düşük derişimlerde atmosferik oksijenin varlığını belirlediler. Bu, canlıların evriminde bir dönüm noktası olan oksijene dayalı (aerobik) yaşamın, sanılandan çok a önce başladığını gösteriyor.

Günümüzde atmosferimizin yüzde 20’sini meydana getiren oksijenin bakteriler tarafından fotosesentez yoluyla üretildikten sonra atmosfere sızdığı biliniyor. Paleontologlar, “Büyük Oksijenlenme Olayı” diye bilinen bu olayın günümüzden 2.3 milyar yıl önce meydana geldiğini düşünüyorlardı. Fotosentez, organizmaların karbondioksit ve su kullanarak (Güneş’ten gelen) ışık enerjisini, yaşamları için gereken süreçlerde kullandıkları kimyasal enerjiye çevirmelerine deniyor. Oksijen bu sürecin atık ürünü. Oksijeni üretense 3.5 milyar yıl kadar önce ortaya çıkan ve siyanobakter (cyanobacteria) diye adlandırılan, deniz suyu, tatlı su, kara, toprak, ıslak kaya gibi her çeşit ortamda yaşayabilen bakteri kolonileri. Bunların ürettikleri oksijen, önceleri erimiş demir ve organik maddeler tarafından soğurulmaktaydı.  Ancak bunlar doyum noktasına ulaşıp daha fazla oksijen soğuramadıklarında oksijen atmosferde birikmeye başladı.

Oksijen, o zamana kadar evrilebilmiş “anaerobik” (oksijen tüketmeyen) canlılar için zehirleyici olduğundan  o zamana kadar gelişmiş yaşamın büyük ölçüde yok olmasına yol açtığından, Büyük Oksijenlenme Olayı”, paleontologlarca “Oksijen Felaketi” ya da “Oksijen Krizi” diye de adlandırılır.

Nature dergisinde yayımlaınan yeni bulgularsa, 4.6 milyar yaşındaki gezegenimizde fotosentez sürecinin ve oksijen üretiminin, dolayısıyla da “aerobik” yaşamın tarihinin yeniden yazılmasını gerekli kılıyor.