“Hoop, dur bakalım”…
Alman ve İngiliz araştırmacılar, üç yaşındaki çocuklarda bile başkalarını düşünme ve adalet duygusu bulunduğunu belirlediler.
Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü ile İngiltere’deki Manchester Üniversitesi’nden araştırmacılarca üç ve beş yaşlarındaki çocuklarla yapılan deneylerde, miniklerin “beleşçiliği” hoş karşılamadıkları ve “gasp edilen” eşyaları sahiplerine geri verdikleri gözlendi. Bu imkânı bulamasalar bile çocuklar, haksız yere edindiği cismi, gaspçının elinden alıyorlar.
Araştırmada ortaya çıkan başka bir bulgu da, her iki gruptan çocukların, başka birinin gereksinimlerine, kendi gereksinimleriymiş gibi tepki vermeleri. Manchester Üniversitesi’nden Keith Jensen’a göre sonuçlar, kendini başkalarının yerine koymanın (empati) adalet duygusunun başat bir öğesi olduğunu gösteriyor. Araştırmacı, haksızlık kurbanlarının uğradıkları zarara odaklı bu adalet duygusunun, insanların hem sosyalleşmeye hem de cezalandırmaya yatkınlıklarına temel oluşturduğunu belirtiyor.
İnsan toplumunda “beleşçilerin” cezalandırılması işbirliğini güçlendirirken, önceki çalışmalar şempanzelerin kendileri doğrudan zarar görmedikçe hilebazların cezasız kalmalarına aldırmadıklarını gösteriyor.
Leipzig’deki Max Planck Enstitüsü’nde yürütülen çalışmalarda, çocukların kuklalar kullanılarak yürütülen deneylerde de aynı tepkileri verdikleri görülmüş. Üç yaşındakiler bile, “arsız” kuklanın başkasının önünden aldığı oyuncağı “asıl sahibine” geri verdikleri, bunu yapamadıklarında da (bir cam perdeyle engellendikleri için) yine de çalınan malı, çalan kuklada bırakmadıkları izlenmiş. Miniklerin ayrıca kendi oyuncaklarını, başka birine yardım eden bir kuklayla daha kolay paylaştıkları görülmüş.
REFERENCES
- 1. “Three-year-olds help victims of injustice”, Max-Planck-Gesellschaft , 18 Haziran 2015