Mars’ın “İç Yüzü” Açığa Çıkıyor

NASA’nın artık sona ermiş InSight görevi, Mars’ın iç yapısının haritalandırılmasına yardımcı oldu. Gezegenin çekirdeğinin boyutu ve bileşimi dahil olmak üzere genel ipuçları sağlayan InSight gezegenin çalkantılı geçmişi hakkında bilgiler sundu.

NASA’nın InSight görevi, Aralık 2022’de resmi olarak sona erdi, ancak gözlem verilerinin analizi devam ediyor. Araştırmacılar, gezegenin yapısını ve çalkantılı geçmişini teyit etmek için sismik verileri kullanarak Mars’ın yapısına dair önceki modelleri yeniden oluşturacak sonuçlar üretiyorlar.

Örneğin, uluslararası bir araştırma ekibi, Mars’ın metal çekirdeği üzerine yerleşmiş olan erimiş silikat tabakasının varlığını keşfetti. Bu durum, Mars’ın nasıl oluştuğu, evrimleştiği ve bugünkü çorak gezegen haline geldiği konusunda yeni bakış açıları sunuyor.

25 Ekim 2023 tarihinde yayımlanan makale, deprem verileri kullanılarak Mars’ın mantosu ve çekirdeği arasında tespit edilen ince bir erimiş silikat tabakasının tanımlamasını içeriyor. Bu erimiş tabakanın keşfi ile araştırmacılar, Mars’ın çekirdeğinin önceki tahminlerden daha yoğun ve küçük olduğu sonucuna vardı. Bu sonuç diğer jeofiziksel veriler ve Mars meteoritlerinin analizi ile daha uyumlu görünüyor.

Araştırmacılar, bu erimiş tabakayı Mars’ın çekirdeğini kaplayan bir ısı battaniyesine benzetiyor. Battaniye, çekirdekten gelen ısıyı yalnızca izole etmekle kalmaz, aynı zamanda bozunması sırasında ısı üreten radyoaktif elementleri de yoğun olarak içerir. Bu da Mars’ın neden aktif bir manyetik alanı olmadığını açıklayabilir.

Kendisini koruyan, işlevsel manyetik alanı olmayan bir gezegen olarak, güneş rüzgârlarına karşı son derece savunmasızdır ve yüzeyindeki tüm suyu kaybeder. Bu da yaşamı sürdürmeyi imkânsız hale getirir.

Ekibin bulguları, Mars’ın bir zamanlar erimiş bir magma okyanusu olduğu ve daha sonra kristalize olarak, içinde erimiş silikat, demir ve radyoaktif elementler bulunan bir katman oluşturduğu teorilerini destekliyor. Radyoaktif elementlerden yayılan ısı, kırmızı gezegenin termal evrimini ve soğuma tarihini dramatik olarak değiştirmiş olabilir.

Bu tabakaların varlığı, manyetik alanların ne şekilde oluştuğunu ve gezegenlerin giderek nasıl soğuduğunu ve iç yapılarının zaman içinde nasıl değiştiğini anlamamıza yardımcı olabilir.

Bu yeni erimiş tabakanın keşfi, tamamlanan InSight görevinden hâlâ yeni bilgiler edinmeye devam ettiğimizin sadece bir örneği. Deprem verilerini kullanarak ortaya çıkardığımız gezegen evrimi hakkındaki bilgilerse, Ay gibi gök cisimlerine ve Venüs gibi diğer gezegenlere yapılacak gelecekteki görevler için yardımcı olacaktır.