Gün Işığına Çıkan Yeni Dinozorlar

Geçtiğimiz aylarda, biri Avrupa diğeri Amerika kıtasında iki önemli dinozor fosili keşfedildi. Biri Avrupa’nın, belki de dünyanın en büyük dinozor fosili, diğeri ise şimdiye kadar mumyalaşmış halde bulunan en iyi korunmuş fosil unvanını alabilir.

Portekiz’in Pombal bölgesindeki bir evin bahçesinde Portekizli ve İspanyol paleontologlarca gün ışığına çıkarılan Sauropod fosili, 150 milyon kadar önce yaşamış 12 metre boyunda ve 25 metre uzunluğunda otçul bir dinozora ait. Lizbon Üniversitesi Fen Fakültesi’nden Elisabete Malafaia’ya göre Avrupa’da, belki de dünyada keşfedilmiş en büyük örneklerden biri. Yalnızca kaburga kemiklerinden biri üç metre boyunda!

Sauropod grubuna ait bu dinozorlar, dünya üzerinde yaşamış en büyük kara canlıları olarak biliniyor. Çok uzun bir boynu ve kuyruğu, görece küçük bir kafası ve muazzam bir gövdeyi taşıyan dört kalın bacağı var. Fosil kalıntılar, Antarktika dışında dünyanın tüm kıtalarında yaşadığını gösteriyor ve Alt Jurassic’ten Üst Kretas’a kadar yüz milyon yıl boyunca soylarının devam ettiği düşünülüyor.

İngiltere’deki Reading Üniversitesi araştırmacılarının Kanada’da gün yüzüne çıkardığı başka bir fosilin ise, mumyalanmış halde bulunan ilk eksiksiz dinozor kalıntısı olduğu tahmin ediliyor. Ördek gagalı Hadrosaur türünden genç bir bireye ait olduğu düşünülen “mumya”, yaklaşık 77-75 milyon yol önce yaşamış. Araştırmacılardan Brian Pickles “Fosil o kadar iyi korunmuş ki derisindeki pulları tek tek seçebiliyorsunuz. Eklem bağları da görünüyor ve fosili tamamen ortaya çıkardığımızda bütün derisini tek parça görebileceğimizi düşünüyoruz” diyor. Hatta bazı iç organlarının bile korunmuş olması muhtemel, ki öyleyse dinozor anatomisine ilişkin çok önemli bulgular sunabilir.

Kanada’nın Alberta eyaletindeki Dinosaur Provincial Park’ta uluslararası bir ekibin gerçekleştirdiği saha ziyareti sırasında şans eseri bir yamacın kenarında bulunan Hadrosaurus’un 4 metre boyunda olduğu düşünülüyor. Bu türün yetişkinleri ise 9,7 metreye kadar boylanabiliyor. “Net tür tanımı yapmak henüz zor olsa da”, diyor Pickles, kemik analizleri yepyeni bulgular ortaya çıkarabilir, çünkü Kuzey Amerika kıtasında yaygın görülen Hadrosaur türünün genç bireylere ait fosillerine rastlamak çok zor. Hayvan 76 milyon yıl önce öldüğünde muhtemelen hızlıca kum ve mil ile örtülmüş ve bu sayede bu kadar iyi korunmuş. Belki bir toprak kayması sonucu yığının altında kalmış ve bu nedenle ölmüş olması da muhtemel.

Mumyalanmış dinozor fosiline ilk defa rastlamıyoruz. Daha önce Almanya’da bulunan küçük bir Psittacosaurus veya yine Kanada’da ortaya çıkan Borealopelta fosilinin de oldukça iyi korunduğu biliniyor. Fakat Almanya’da bulunan fosil oldukça küçük ve Kanada’da daha önce ortaya çıkan örneğinse birçok parçası eksik.

Mumya Hadrosaurus, yakında bilim insanlarınca laboratuvarda analiz edilecek ve sonra da Royal Tyrell Müzesi’nde sergileneceği tahmin ediliyor.