#

Büyük Yokoluştan Kurtulmuş Memeli

Bilim Dalları

Paleontologlar, 121 yıldır tartışma konusu olan bir memeli fosilinin sırrını nihayet çözerek, kalıntıların 65 milyon yıl önce bir asteroid çarpmasının neden olduğu ve dinozorlarla birlikte canlı türlerinin çoğunun ortadan kalktığı büyük yokoluştan sağ çıkan bir türe ait olduğunu belirlediler.

Güney Amerika’nın şimdi Arjantin’in bulunduğu Patagonya bölgesinde bulunduğu ve yeraltına oyduğu tünellerde yaşadığı için Necrolestes patagonensis (Patagonyalı mezar soyguncusu) adlı türe ait fosil, 16 milyon yıl öncesine tarihlenmişti. Ancak, yukarı kalkık burnu, toprak kazmaya uyarlanmış kısa, yassı ve kalın önbacakları ve toprak altındaki omurgasız canlıları yemeye uygun üçgen biçimli sivri dişleri, yeraltında yaşadığında kuşku bırakmamakla birlikte, memelilerin hangi grubuna bağlı olduğu tartışmalıydı.

Günümüzden 65 milyon yıl önce Orta Amerika’da Yucatan yarımadasının açığına düşen bir asteroidin yol açtığı yıkım, tsunamiler, yangınlar, toz ve küllerin Güneş’i perdelemesiyle  bitki örtüsünün yok oluşu, dinozorlarla birlikte canlıların büyük bölümünü ortadan kaldırmıştı.

Memeliler sınıfının üç ana grubunu, insanların da dahil olduğu plasentalılar, kanguru ve opossum gibi hayvanların dahil olduğu keseliler (marsupial) ve platypus gibi yumurtlayan memeliler oluşturuyor. Uzun yıllar süren tartışmaların ardından 2008 yılında Necrolestes’in keseliler grubuna ait olduğu sonucuna varılmıştı.

Üç yıl sonra, 2011’de ise bulunan başka bir fosil, tartışmaya son no0ktayı koydu. Necrolestes, günümüzün memeli gruplarından hiçbirine ait değildi. Cronopio adlı bir türe ait olan yeni fosil, Geç Kretölümünüase ve Paleosen dönemlerinin başlangıcı sıralarında (yani, günümüzden 100 ila 60 milyon yıl arasında yaşamış olan Meridiolestida adlı, soyu tükenmiş bir memeli takımına aitti. Cronopio ile Necrolestes arasındaki anatomik benzerlikler ve her ikisinin de azı dişleri tek köklü olan yegane memeliler olarak bilinmesi, gereken kanıtı getirdi: Necrolestes, kendisinden 45 milyon yıl önce yok olmuş Meridiolestida soyunun son temsilcisiydi. Paleontologlar, Necrolestes’in toplu yokoluş badiresini de atlatıp akrabalarından 45 milyon yıl daha fazla yaşamasını, türün yeraltı yaşamı için mükemmel uyumuna bağlıyorlar.

Araştırmayı yürüten uluslararası ekipten Louisville Üniversitesi paleontologlarından Guillermo Rougier, sonucun, 65 milyon yıl önce binlerce türün topluca yokolmasıyla sonuçlanan olayın etkilerinin yeniden değerlendirilmesi gerektiği görüşünde. Araştırmacıya göre olayın etkilerişimdiye kadar sanıldığı gibi global olmayabilir ve Kuzey Amerika ile Avrupa’da yıkıma yol açan felaket, Güney Amerika’da daha hafif atlatılmış olabilir.

REFERENCES

  • 1. “After 121 years, identification of 'grave robber' fossil solves a paleontological enigma”, Carnegie Doğa Tarihi Müzesi, 19 Kasım 2012.