Baharın Habercisi Sakuralar Erkenci

Japon kirazı ‘‘sakura’’ ağaçlarının pembe-beyaz çiçekleri, ressamlardan şairlere tüm romantiklere yüzyıllardır ilham oluyor. Birçok efsaneye konu olmakla birlikte, Japon sembolizminde önemli bir rol de oynayan sakura ağaçlarının çiçeklenme dönemi, yaklaşık 1200 yıldır (812 yılından bu yana) kayıt altında. Japonya’nın eski başkenti Kyoto’daki sakuraların ne zaman çiçeklenmeye başladığını ve tam çiçeklenme dönemine (% 70 çiçeklenme oranına) hangi tarihte geçtiğini gösteren bu kayıtlar, belki de dünyanın en eskiye dayanan iklim kayıtlarından biri. Özellikle Japonya’da baharın habercisi olarak da görülen sakura çiçekleri, her yıl çeşitli açık hava etkinlikleriyle kutlanıyor. Ama bu sene, biraz daha erken ve COVID-19 salgını nedeniyle biraz daha sönük.

812 yılından bu yana tutulan kayıtlara göre, sakuralar özellikle son 150 yıldır gittikçe daha erken çiçekleniyor. Kyoto’daki ortalama tam çiçeklenme günü 1850’lerde 17 Nisanken, 2021’de 26 Mart olarak kaydedildi. Tokyo’daki kiraz ağaçları da normalde 2 Nisan gibi tam çiçeklenmeye geçerken, bu seneki tarih 22 Mart. Benzer bir değişim, ABD’nin Washington D.C. kentindeki sakura ağaçlarında da gözleniyor. 1953 yılından bu yana tutulan resmi kayıtlara göre, 1912 yılında Tokyo Belediye Başkanı Yukio Ozaki tarafından dostluk sembolü olarak ABD’ye hediye edilen 3.000 kiraz ağacı ortalama 4 Nisan’da çiçeklenirken, bu sene 31 Mart’ta tam çiçeklenmeye geçti.

Japonya’da olduğu gibi, ABD’de de bu değişim ortalama küresel sıcaklık artışıyla paralellik gösteriyor. Bu, değişmekte olan iklimin işaretlerinden biri olarak da kabul edilebilir. Çiçeklenme dönemi daha erken başladıkça, tozlayıcı arı veya kelebek türleri henüz pupadan çıkmadığı için hem ağaçlar hem de bu böcekler zarar görebilir. Yani bahar daha erken gelmeye başladıkça, birbiriyle derin bağlar içindeki ekosistem öğeleri bu değişime ayak uyduramayabilir. Böylece bu türün yaşam döngülerine bağımlı diğer türler de zarar görür.

Bu tabii ki büyük bir sürpriz değil. Kiraz çiçekleri, hava durumuna oldukça hassas ve tüm dünyada görülen iklim değişikliği işaretlerine bakarsak, erken çiçeklenme zaten yıllardır devam eden bir süreç.