Avrupa “Açık Bilim” Dedi

2020’de tüm bilimsel yayınlar açık erişimli olacak…

Avrupa Birliği’nin araştırmadan sorumlu bakanları, 28 üye ülkedeki bilimsel yayınların 2020 yılından itibaren tümüyle açık erişimli olması konusunda anlaşmaya vardılar.

Karar, AB bilim, inovasyon, ticaret ve sanayi bakanlarının oluşturduğu “Rekabetçilik Konseyi”nin toplantısı sonunda 27 Mayıs’ta açıklandı. Konsey sözcüsü, kararın bir yasa niteliği taşımamakla birlikte, 28 üye ülke için bir yönerge olduğunu belirtti.

Toplantıya başkanlık eden Hollanda Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanı Sander Dekker, araştırma ve yeniliğin ekonomik büyüme, artan iş imkânları ve toplumsal sorunlara çözümler sağladığına işaret ederek bunların da daha güçlü bir Avrupa anlamına geldiğini söyledi. Dekker, Avrupa’nın yeni şirketler ve yatırımları için çekiciliğinin artırılması gereğini de vurgulayarak, bunun da ancak bilginin serbestçe paylaşılmasıyla sağlanabileceğini söyledi.

Kamu fonlarıyla desteklenen araştırmaların sonuçlarının halen üniversite ve bilim kurumlarının dışındakilere açık olmadığına dikkat çeken Hollandalı bakan, “Sonuçta öğretmenler, doktorlar ve girişimciler, çalışmalarında en yeni bilimsel açılımlardan yararlanma imkânından yoksun kalıyorlar ve üniversiteler de yayınlara erişebilmek için yayın kuruluşlarıyla pahalı abonelik anlaşmaları yapmak zorunda kalıyorlar” diye yakındı.

AB dönem başkanı olan Hollanda’nın uzun süredir bayraktarlığını yaptığı açık erişim kararı, AB ülkelerindeki önde gelen 21 üniversitenin oluşturduğu Avrupa Araştırma Üniversiteleri Birliği (League of European Research Universities – LERU) tarafından da olumlu karşılandı.

Konsey toplantısının ardından yapılan basın açıklamasında, bilimde açık erişim kararına ek olarak Avrupa’nın yeni kurulmuş şirketler (start-up) için daha çekici hale getirilmesi gereğine vurgu yapılarak bu şirketlerin kurucularına, her ülkeden ayrı ayrı vize almak gereğini ortadan kaldıracak bir Avrupa vizesi verilmesi yolunda çalışmalar yapılacağı da belirtildi.

Açıklamada ayrıca AB’nin birlik dışı ülkelerdeki araştırmaları da kapsayan araştırma desteği programı Horizon 2020 programının 70 milyar euro bütçesiyle dünyadaki en büyük sınırlar ötesi destek programı olduğu da belirtilerek, bu programlar çerçevesinde AB’nin yaptığı her 1 euro’luk desteğin topluluğa inovasyon, yeni teknolojiler ve ürünler biçiminde 11 euro’luk bir getirisi olduğuna işaret edildi.

Açıklamada  araştırma destek kuruluşlarına da çağrıda bulunularak bundan böyle araştırmacıların yayımladıkları makalelerin ve aldıkları atıfların sayısına göre değerlendirilmesi politikasından vazgeçilerek çalışmaların toplumsal etkilerine daha fazla önem verilmesi istendi.