Aşırı Moda Gezegeni Isıtacak

Tam da Nobel Ekonomi ödüllerinden biri, iklim değişimi ekonomisi üzerine çalışan ve iklim ile ekonomi arasındaki ilişki üzerine ilk niceliksel modellemeyi gerçekleştiren William Nordhaus’a gitmişken… Ödülün doğru adresi bulduğunu ve bu tür çalışmaların neden önem taşıdığını örnekleyen bir haber, bir gelişme.

Moda endüstrisinin, gezegenin aşırı ısınmasına yol açan sera gazının baş sorumlularından olduğu malum. Gençler için ise hızlı moda bir nevi uyuşturucu.

Hızlı modaya, İngilizcesiyle “fast fashion”a moda sektörünün “fast food”u diyebiliriz aslında. Tüketicinin daha çok tüketmesi için geliştirilen, en yeni, en son modellerin uygun fiyata sunulduğu bir model bu.

Hızlı moda zincirleri artık yılda beş değil, sekiz ila 24 koleksiyon hazırlıyor. Her üründen az sayıda ve bedende bulundurarak “Her an tükenebilir, almalıyım” hissi uyandırıyor. Bizler de mağazalara daha sık gidiyor, daha çok alışveriş yapıyoruz. Ve giyeceklerimizi daha sık elden çıkartıyoruz. Çünkü yenisine, daha doğrusu en son modeline dolaplarımızda yer açmak istiyoruz.

Alan da satan da mutlu peki, mutsuzluğunu dile getiremeyen gezegenimiz ne yapsın?

Giyin, at, yenisini al

Yepyeni kıyafetlerin sırf “geçen yılın rengi” olduğu için elden çıkarılmasıyla, atık giysilerin miktarı kadar verdikleri zarar da büyümüş durumda. Balıkların yıkama sırasında sulara karışan sentetik lif parçalarını yemesi ise ayrı konu…

Sorun gayet evrensel ama habere konu olan araştırma önerisi İngiliz milletvekillerinden. Çünkü moda endüstrisinin aşırı tüketimi teşvik etmesi İngiltere’nin en yaygın sorunlarından biri. Ülkede diğer Avrupa ülkelerinden daha fazla giysi tüketiliyor ve 10 yıl öncesine göre alışveriş kalemleri iki katı artmış.

İngiltere’deki durumu şu şekilde özetleyebiliriz:

• Kişi başına düşen yeni kıyafet tüketimi 26,7 kg (Avrupa’nın en yüksek oranı)
• Önceki yıl çöpe atılan kıyafet sayısı 235 milyon
• Her bir çamaşır yıkamada suya karışan sentetik lif sayısı 700 bin
• Dünya moda endüstrisinin bir yıl içinde (2015 rakamı) ürettiği karbon emisyonu 1,2 milyar ton

Ekonomi iyi, peki iklim?

Moda sektörü İngiltere ekonomisine 28 milyar sterlin katkı sağlıyor. Fakat tüketim bu şekilde devam ederse, 2050 yılı itibariyle iklim değişikliğine ülke olarak etkilerinin yüzde 25 daha fazla olmasından endişe ediyorlar. Bu nedenle hükümete sundukları rapor, moda endüstrisine daha az kirlilik yaratmasına yönelik çağrı yapılması, tekstil ürünlerinin daha uzun ömürlü olacak şekilde üretilmesi ve giysilerin çöpe atılmasının yasaklanması gibi talepleri de içeriyor.

İngiltere’nin endişesinin tüm ülkelere örnek olmasını umalım.