2023 Nobel Kimya Ödülü: Kuantum Noktaların Keşfi ve Sentezi

Bu yılki Nobel Kimya Ödülü, kuantum noktaların keşfi ve geliştirilmesi yönündeki çalışmalarıyla Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov’a verildi. Kuantum noktalar, QLED teknolojisini kullanan televizyonlar, bilgisayar ekranları ve lambalarda renkli ışık yayan, benzersiz özelliklere sahip küçük parçacıklar. Ekimov ve Brus birbirlerinden bağımsız şekilde kuantum noktaları oluşturmayı başarırken, Bawendi de onların kimyasal üretimi konusunda çığır açtı

Bir elementin özellikleri genellikle elektron sayısına bağlıdır. Ancak nano ölçekten bahsederken işler değişir. Madde “nano” boyutlara kadar küçüldüğünde, özellikleri ve davranışları genellikle klasik veya beklenen kalıplardan sapar. Fiziksel evrenin en küçük ölçeği olan kuantum düzeyinde parçacıkların ve sistemlerin davranışları, kuantum fenomeni olarak adlandırılan bir dizi temel ilke ve davranış tarafından yönetilir. Bu olgular klasik fizikten oldukça farklıdır ve kuantum mekaniği çerçevesinde tanımlanır.

Fakat tek maharetleri renkli ve net bir aydınlatma sağlamak değil. Kimyasal reaksiyonları da katalize edebiliyorlar ve biyolojik dokuları aydınlatmaya yardımcı olarak, bir cerrahın bir tümörü almasına rehberlik sağlayabiliyorlar.

Bu küçücük ve rengârenk noktalar artık nanoteknolojide büyük önem taşıyor ve insanlığa büyük fayda sağlıyor. Araştırmacılar, gelecekte esnek elektroniklere, küçük sensörlere, daha ince güneş pillerine ve şifreli kuantum iletişimine katkı sağlayabileceklerine inanıyorlar.