NASA’nın şubat ayında fırlattığı ve kısa süre önce Dünya ile Güneş arasındaki sabit görev yerine oturttuğu Derin Uzay İklim Gözlemevi (Deep Space Climate Observatory -DSCOVR) uydusunun, yaklaşık 1,5 milyon kilometre uzaklıktan gönderdiği görüntüde, dünyamız, “Mavi Gezegen” sıfatına hak verdiren tüm güzellik ve görkemiyle izleniyor.
Gezegenimize sıfatını kazandıran maviliği yalnızca yüzeyinin yüzde 71’ini kapsayan okyanuslardan gelmiyor. Güneş ışığının görünür (optik) aralığındaki mavi ışık kısa dalga boylu olduğu için Dünya atmosferinde öteki renklerden daha çok saçılıyor ve maviliğe katkıda bulunuyor.
Lagrange Noktaları
DSCOVR, Güneş, Dünya ve Ay’ın kütle çekimlerinin birbirlerini dengelediği beş noktadan biri olan ve bunların yerlerini hesaplayan İtalyan asıllı Fransız matematikçi Joseph-Louis Lagrange’ın onuruna “Lagrange 1” ya da kısaca L1 diye adlandırılan bir noktanın çevresinde dolanıyor. Güneş’e, Dünya-Güneş mesafesinden (150 milyon km) daha yakın olan bir cismin, konumunu koruyabilmek için Güneş çevresinde Dünya’dan daha hızlı dönmesi gerekir. Ancak, Güneş ile Dünya doğrultusu üzerindeyse, Dünya’nın kütleçekimi, Güneş’in uydu üzerindeki çekimini biraz azaltacağından, uydu yerini korumak için eskisi kadar hızlı dönmek zorunda kalmaz. Ve eğer doğru mesafedeyse, (Güneş’e Dünya’dan yüzde 1, yani 1,5 milyon km daha yakınsa) yörünge periyodu, Dünya’nınkiyle aynı olur. Bir başka deyişle sürekli olarak Dünya’nın Güneş gören yüzüne bakar (bkz. yandaki temsili çizimler).
Ya Sonra?
DSCOVR, Güneş etkinliklerinden kaynaklanan ve zaman zaman Dünya çevresindeki uydular, astronotlar ve yeryüzündeki enerji santral ve ağları için tehlike oluşturan Taç Kütle Atımları gibi elektrik yüklü parçacık akımları türünden “uzay iklimi” olaylarını gözleyecek. Ayrıca, gezegenimizi çevreleyen ozon ve aerosol katmanlarını, bulut yüksekliklerini ölçecek, bitki örtüsündeki değişimleri izleyecek.
Güneş’ten gelen yüklü parçacık bulutları, DSCOVR’a Dünya’dan bir saat önce ulaşacağından, uydu tehlike yaratabilecek gelişmeleri önceden haber vererek gerekli önlemlerin alınabilmesi için zaman sağlayacak.
REFERENCES
- 1. “NASA satellite camera provides ‘EPIC’ view of Earth”, NASA Goddard Space FlightCenter, 20 Temmuz 2015
- 2. “What Are Lagrange Points?”, http://www.esa.int/Our_Activities/Operations/What_are_Lagrange_points