Piramitlerin Sırrı Hidrolik Asansörde mi?

Antik Mısır mimari ve inşaatçılıkta son derece gelişmiş, kendinden sonrası için öncü olmuş bir medeniyet. Piramitlerin yapımında rampalar, farklı tipte vinçler ve kaldırma araçları veya bunların kombinasyonlarını kullandıklarını biliyoruz. Öte yandan, malzemeleri taşımak için su yollarını kullandıkları, limanlar ve kanal havuzları inşa ettikleri, sulama sistemleri kurdukları da biliniyor. Ancak çığır açıcı yeni bir araştırma tüm bu teknolojilerin ötesine geçiyor.

Ağustos 2024’te Fransa’nın Paleoteknik Enstitüsü’ndeki disiplinlerarası bir ekip tarafından PLOS One dergisinde yayımlanan araştırma uydu görüntüleri, coğrafi veri analizi, su havzası bilgileri, geçmişteki iklim ve yağış bilgileri gibi farklı teknikleri bir araya getirerek Basamaklı Piramit olarak da bilinen, Mısır’ın en eski nekropolü, Firavun Djoser (Zoser) adına inşa edilen anıtsal piramidin yapımında şimdiye kadar bilinmeyen bir tekniğin kullanılmış olabileceğini öne sürüyor. Yakınlardaki, şimdilerdeyse çoktan yok olmuş bir gölü kullanan hidrolik bir kaldırma sistemi.

Djoser Piramidi ya da diğer bir adıyla Basamaklı Piramit, Mısır’ın Sakkara bölgesinde yer alıyor ve Firavun Djoser için inşa edilmiş. Bu piramit, Mısır’ın ilk büyük taş yapısı olarak bilinir ve Djoser’in veziri ve aynı zamanda mimarı Imhotep tarafından tasarlanmış. Piramidin inşasında kullanılan taş blokların nasıl taşındığı ve yerleştirildiğiyse uzun yıllardır tartışma konusu.

Antik teknolojileri inceleyen, Paris’teki özel bir araştırma enstitüsü olan Paleotechnic’in CEO’su ve çalışmanın baş yazarı Dr. Xavier Landreau: “Pek çok ayrıntılı yayın, piramit inşa prosedürlerini ele almış ve elle tutulur unsurlar sunmuştur, ancak bunlar genellikle Orta ve Yeni Krallıkların daha yeni, daha iyi belgelenmiş ve daha küçük piramitlerine odaklanmaktadır” diyor. “Peki ya çok daha büyük olan Eski Krallık piramitleri ne olacak? İnsan gücü ve rampalar küçük yapılar için tek inşaat gücü olabilirken, büyük piramitler için başka teknikler kullanılmış olabilir.”

Mısırlıların ortaya koydukları işin boyutunu daha iyi anlamak için basit bir hesap yapabiliriz. Mısırlılar, Djoser ve sonrasında inşa edilenlerle; yedi anıtsal piramidi ortalama 150 yılda inşa etmek için yaklaşık 25 milyon ton taşı; işlediler, taşıdılar ve kaldırdılar. Günde 10 saatten, 300 günlük bir çalışma programı varsayıldığında bu 150 yılda 450.000 saat anlamına gelir. Bu da ortalama olarak her bir saatte yaklaşık 50 ton taş bloğunu kesebilecek, hareket ettirebilecek ve ayarlayabilecek teknik bilgi ve lojistik organizasyon gerektirir.

Piramidin yakınındaki su havzalarını haritalayan ekip 6 basamaktan oluşan, 60 metreden daha uzun olan; her biri ortalama 300 kg’lık 2,3 milyondan fazla bloktan oluşan ve toplam tahmini ağırlığı 0,69 milyon ton olan piramidin yakınlarındaki daha önce neden yapıldığı anlaşılamamış dikdörtgen biçimli bir yapının yani Gisr el-Mudir’in su ve tortuyu yakalamak için bir kontrol barajı olarak inşa edilmiş olabileceğini öne sürüyor.

Çalışma, suyun birden fazla bölmeden geçerek her bir bölmede tortunun çökmesine izin verildiğini ve bu aşamada muhtemelen arıtılmış olan suyun, piramidin merkezine ulaşarak inşaatçıların büyük taşları kaldırmalarına olanak sağladığını söylüyor. Ekip analizlerine dayanarak, piramidin 28 metre altına uzanan ve yaklaşık 16 metre yüksekliğe kadar çıkan bu “yüzen asansörün” katlanabilir yapılar kullanılarak ve dahası makaralı ve halatlı sistemlerin yardımıyla daha da yükseğe çıkmak için kullanılabilmiş olabileceğine inanıyor. Ancak yazarlar hidrolik asansörün yalnızca yeterli yağış ve suyun bulunduğu zamanlarda kullanılmış olabileceğinin de altına çiziyor.

Yazarlar, bu olası “hidrolik asansör”ün devrim niteliğinde olduğunu vurgularken medeniyetimizde buna benzer bir şey olmadığını belirtiyorlar. Öte yandan, ekip Basamaklı Piramit ve belki diğer piramitlerde bu ve buna benzer sistemlerin kullanılmış olup olmadığını anlamanın tek yolunun bu kalıntıları keşfetmeye ve analiz etmeye devam etmemiz olduğunu söylüyor.